Op weg naar volledige decriminalisering van abortus in het Vorstendom Monaco?

Het politieke moment was historisch, zozeer zelfs dat de normaal gesproken vrijwel verlaten gangpaden van de Nationale Raad donderdagavond vrijwel vol zaten. Op één na werd elke toespraak van een gekozen functionaris met applaus ontvangen.

Hetzelfde gold na de goedkeuring van de in de Kamer besproken tekst: wetsvoorstel nr. 267 had tot doel de vrijwillige beëindiging van de zwangerschap (IVG) volledig te decriminaliseren en Monegaskische gezondheidswerkers in staat te stellen deze medische handeling in het Prinsdom uit te voeren zonder angst voor strafrechtelijke vervolging. "Een belangrijke stap voorwaarts voor vrouwenrechten", aldus de gekozen vertegenwoordigers.

"Een hypocrisie"

Als de tekst door de regering van de prins wordt omgezet in een wetsvoorstel – ze heeft zes maanden de tijd om hierover een besluit te nemen – zou het vorstendom de laatste wettelijke barrière op dit gevoelige en verdeeldheid zaaiende onderwerp wegnemen, vooral in een land waar het katholicisme de staatsgodsdienst is en waar aartsbisschop Mgr. Dominique-Marie David het ongunstige standpunt van de kerk over dit onderwerp heeft bevestigd.

Daarmee zou een einde komen aan de huidige situatie, die de voorzitter van de Nationale Raad, Thomas Brezzo, "dubbelzinnig, oneerlijk en, eerlijk gezegd, ronduit hypocriet" noemt. "We konden niet langer bescheiden onze blik afwenden als een jonge vrouw, van wie we het lijden niet kennen, de straat oversteekt om een ​​abortus te laten plegen," zei hij.

Want hoewel het Prinsdom vrouwen sinds 2019 niet meer verbiedt hun zwangerschap te beëindigen, riskeren Monegaskische artsen nog steeds een gevangenisstraf van 5 tot 10 jaar als ze een abortus uitvoeren, behalve om twee dwingende medische redenen of als de zwangerschap het gevolg is van verkrachting (zie volgende pagina) .

Om andere redenen dan deze drie, worden vrouwen gedwongen dit in Frankrijk of Italië te doen, zonder enige mogelijke vergoeding van de Monegaskische sociale organisaties en dus met bepaalde financiële kosten. "Toegang tot veilige abortus met waardig medisch toezicht moet voor iedereen mogelijk zijn, indien gewenst, in hun land. Vanavond stellen de gekozen vertegenwoordigers voor om verder te gaan", verklaarde Béatrice Fresko-Rolfo, de eerste ondertekenaar van de tekst.

Welke maatregelen staan ​​er in de tekst?

Welke maatregelen voorziet het wetsvoorstel tot wijziging van artikel 248 van het Monegaskische strafwetboek concreet?

Abortus zou, op verzoek van de zwangere vrouw en zonder dat zij daarvoor een specifieke reden hoeft op te geven, toegestaan ​​zijn tot de twaalfde week van de zwangerschap (d.w.z. 14 weken amenorroe). Een wettelijke termijn die door veel Europese landen is aangenomen, maar die nog steeds lager ligt dan de wettelijke bepalingen die van kracht zijn in Frankrijk en Spanje (14 weken, of 16 weken amenorroe). "Na deze deadline blijft het verboden en strafbaar met abortus", meldt Christine Pasquier-Ciulla, voorzitter van de Commissie voor Vrouwenrechten, Gezin en Gelijkheid.

Bovendien voorziet de hervorming in een bedenktijd van drie dagen tussen het verzoek om abortus en de uitvoering ervan, om een ​​weloverwogen keuze te garanderen. Maar ook om de abortusperiode te verlengen van 12 naar 16 weken in geval van een zwangerschap als gevolg van een strafbaar feit (verkrachting), of bij 18 weken amenorroe. De tekst voorziet ook in het verlagen van de vereiste van ouderlijke toestemming voor minderjarigen van 18 naar 15 jaar, de leeftijd waarop seksuele toestemming mag worden gegeven in het Prinsdom en het wettelijke criterium voor het beoordelen van de bekwaamheid om toestemming te geven en, in feite, het vermijden van familiedruk.

Ten slotte wordt het principe van financiële dekking van medische handelingen door Monegaskische maatschappelijke organisaties vastgelegd.

"Klimaat van wederzijds luisteren" met het bisdom

De reflectie die de Commissie vanaf maart 2024 heeft uitgevoerd, is sindsdien gebaseerd op een vergelijkend rechtsonderzoek om inzicht te krijgen in de oplossingen die andere Europese rechtsgebieden hebben gekozen, op een raadpleging van Monegasken (80% van hen was voorstander van wetswijzigingen inzake abortus) en uiteraard op verschillende raadplegingen van Monegaskische entiteiten.

De tekst kreeg ook brede steun van gynaecologen in het Prinsdom, zowel werkzaam bij het CHPG als in de stad, maar ook van verschillende verenigingen die opkomen voor vrouwenrechten, zoals de Unie van Monegaskische Vrouwen en de vereniging She Can He Can.

Christine Pasquier-Ciulla verzekert in haar rapport dat "de gesprekken met het bisdom waardevol waren en plaatsvonden in een sfeer van wederzijds luisteren."

"Hoewel ik het standpunt van de Kerk respecteer, bevestig ik toch dat religie niet mag worden gebruikt als een rem op de vrijheid van vrouwen over hun eigen lichaam", meent Béatrice Fresko-Rolfo die in de toelichting wees op de vertraging in deze kwestie van het Prinsdom in vergelijking met de Europese buurlanden, ook in landen waar de staatsgodsdienst is vastgelegd in de Grondwet (Engeland, Griekenland) of in landen waar de religieuze traditie diepgeworteld is (Luxemburg, Ierland).

"Als laatste redmiddel"

Toch zijn alle gekozen vertegenwoordigers van mening dat abortus een 'laatste redmiddel' moet zijn. Verschillende partijen hebben aangedrongen op de oprichting van een opvangstructuur die vrouwen en jongeren informatie en ondersteuning kan bieden op het gebied van seksualiteit en anticonceptie. "Zo'n neutrale en zorgzame plek bestaat in ons land gewoonweg niet", betreurt Mikaël Palmaro.

"Alleen goede informatie kan helpen het aantal ongewenste zwangerschappen terug te dringen", voegt Béatrice Fresko-Rolfo toe, voordat ze haar collega's oproept om voor het voorstel te stemmen, "niet uit strijdlust, maar uit menselijkheid, uit respect voor individuele vrijheden en uit zorg voor sociale rechtvaardigheid."

Iedereen zal zijn hand opsteken, met uitzondering van Brigitte Boccone-Pagès, gekozen uit de minderheid, en Régis Bergonzi, gekozen uit de meerderheid. Alleen laatstgenoemde verdedigde zijn standpunt "tegen", wat hem het zwijgen opleverde van het publiek.