Attal-wet ter verscherping van jeugdrechtspraak eindelijk door parlement aangenomen

Het parlement heeft maandag, na een definitieve stemming in de Senaat, definitief een wetsvoorstel van Gabriel Attal aangenomen om het jeugdstrafrecht te strenger te maken en ouders van jeugdige delinquenten meer verantwoordelijkheid te geven.

Het ‘herstellen van het gezag’ van de rechtspraak, het ‘empoweren’ van ouders en ‘het sneller berechten van recidivisten in de jeugdzorg’: het initiatief van de voormalige premier is gebaseerd op deze drie beloften, gedaan na de rellen in de zomer van 2023, waarbij veel jongeren betrokken waren.

Bijna twee jaar later slaagde de man die de leiding nam over de presidentiële Renaissance-partij erin zijn initiatief tot stand te brengen, met 223 senatoren voor en 112 tegen, tijdens deze laatste stemming. Er was nauwelijks twijfel mogelijk in een kamer die werd gedomineerd door een rechts-centrische alliantie die de tekst over het algemeen steunde.

De Algemene Vergadering keurde het wetsvoorstel dinsdag in zijn geheel goed, met 341 stemmen voor en 187 stemmen tegen. In beide kamers verzette heel links zich tegen de tekst en uitte, samen met professionals in de gerechtelijke bescherming van jongeren (PJJ), hun verontwaardiging over de maatregelen die volgens hen het principe van het jeugdrecht zelf in twijfel trekken: voorrang van onderwijs boven repressie.

De leider van de groep Ensemble pour la République (EPR) verdedigt daarentegen de noodzaak om "terug te keren naar eenvoudige en duidelijke principes" en "ons strafrechtelijk antwoord aan te passen", want "de jongeren van 2025 zijn niet de jongeren van 1945", de datum waarop het besluit tot vaststelling van de specifieke regels voor strafprocedures voor minderjarigen in Frankrijk werd gepubliceerd.

"De tekst verstoort het evenwicht in ons jeugdrechtssysteem niet. Hij vervangt onderwijs niet door repressie. Hij coördineert de maatregelen om ervoor te zorgen dat de justitiële reactie snel, passend en effectief is", legde Patrick Mignola, minister voor Betrekkingen met het Parlement, uit aan de senatoren.

De hervorming omvat onder meer de invoering van een boete voor ouders die niet reageren op een oproeping voor rechtszittingen, en de veel bekritiseerde invoering van een procedure voor onmiddellijke verschijning voor recidivisten van 16 jaar en ouder.

Een andere belangrijke maatregel: de omkering van het principe van de 'minderheidsexcuse', waarbij een minderjarige minder zwaar wordt gestraft dan een volwassene. Vanaf 16 jaar wordt dit niet langer de regel, maar een uitzondering die door de rechter moet worden gemotiveerd, voor recidive die bestraft wordt met een gevangenisstraf van ten minste vijf jaar.

Voor Gabriel Attal is dit parlementaire succes een welkome ontwikkeling, bijna een jaar na een ontbinding die hem plotseling van de schijnwerpers van Matignon naar het minder media-vriendelijke dagelijkse leven van het leiden van de parlementaire fractie en het organiseren van de partij bracht.

Het parlementslid voor Hauts-de-Seine, dat zich de afgelopen maanden discreet opstelde in de parlementsring, heeft zelfs al een heel eind gevorderd met zijn wetsvoorstel. Het onderzoek werd inderdaad gekenmerkt door verschillende afwijzingen in beide kamers van het parlement.

In de Algemene Vergadering werden belangrijke maatregelen in de commissie geschrapt, maar in een openbare vergadering werden ze opnieuw ingediend. Eenzelfde scenario deed zich voor in de Senaat, waar rapporteur Francis Szpiner, een lid van de Republikeinen die zich bij Renaissance aansluiten in de regeringscoalitie, een meer dan kritische mening over deze tekst uitsprak. Hij vreesde een "omstandige wet" die "onder invloed van emotie" was opgesteld, "nutteloos" en "niet toepasbaar".

Maar de regeringscoalitie had er moeite mee het initiatief te redden en het merendeel van de belangrijke maatregelen te behouden, vooral dankzij de mobilisatie van minister van Justitie Gérald Darmanin, een voorstander van de tekst.

Dit kon de woede van links niet doven. Samen met het jeugdstrafrechtsysteem (PJJ) noemden ze deze maatregelen ‘populistisch, simplistisch, repressief’ en zelfs ‘gevaarlijk’.

Socialisten, milieuactivisten en rebellen hebben bovendien beloofd om veel maatregelen voor te leggen aan de Constitutionele Raad, in de hoop dat deze worden afgekeurd, met name omdat ze in strijd zouden zijn met de rechten van het kind en met de beginselen van het jeugdrecht.

Het "enige voor de hand liggende resultaat" van deze tekst zal zijn "dat onze rechtsstaat opnieuw wordt verzwakt", klaagde de socialistische senator Corinne Narassiguin, die een "truc van de heer Attal" aan de kaak stelde die "de republikeinse principes zal aantasten".