Na Bad Bunny krijgt de Puerto Ricaanse identiteit weer kleur

In het Caribisch gebied zijn dans en muziek de balsem voor gewonde zielen. Het verdriet lost op in een uitbarsting van lachen, waarbij tranen, hulpeloosheid, frustratie, opluchting en vreugde worden samengevoegd tot één groot feest. En laten we eerlijk zijn: de afgelopen dertig jaar is reggaeton dansen ook een grote troost geweest.

Momenteel heeft zich in Puerto Rico een cultureel fenomeen voorgedaan. Dit evenement van internationale omvang – het is namelijk het ^nummer 1 album op streamingplatforms – wordt op het eiland op een heel intieme manier beleefd.

In Puerto Rico zijn we gehecht aan het autobiografische genre (mensen vertellen hun leven aan vreemden als ze maar de kans krijgen), en het nieuwe album van Bad Bunny, Debí tirar más fotos [“Ik had meer foto's moeten maken”], onderscheidt zich als een soort collectieve biografie die de rest van de wereld vertelt over het dagelijks leven van Puerto Ricanen.

Zijn tegenstrijdigheden, zijn antikoloniale en pro-onafhankelijkheidsstandpunt en zijn openlijke veroordeling van problemen als gentrificatie, corruptie, massamigratie en de desintegratie van instellingen die de bewoners van het eiland dwingen te vertrekken, raakten een gevoelige snaar bij de Puerto Ricanen.

Aan deze lijst met grieven is ook de ineenstorting van het schoolsysteem toegevoegd en het gevoel belegerd te worden, vooral aan de kust, door Amerikanen die investeren in onroerend goed, hele buurten transformeren en het dagelijks leven in het land op zijn kop zetten.

In juli 2019, in de gesprekken die voormalig gouverneur Ricardo Rosselló en zijn naaste adviseurs het aftreden kostten vanwege zijn homofobe en seksistische uitspraken, werd er gesproken over een rooskleurige toekomst met een “Puerto Rico zonder Puerto Ricanen” : een situatie die we helaas kennen uit veel arme landen, voormalige koloniën en belastingparadijzen.

De plekken zijn van anderen en de lokale bevolking is blij hen van dienst te kunnen zijn. Het land verandert in een groot hotel, alleen toegankelijk voor de allerrijksten, waar de inwoners, gedegradeerd tot servicepersoneel, bijna van hen wordt verwacht dat ze ons bedanken voor een slecht betaalde baan. Tussen de twee groepen bevond zich een kleine middenklasse, die zich gedwee gedroeg tegenover de nieuwe meesters.

Hoewel de staat weigert het gevoel van onteigening van de gemeenschappen op het eiland te erkennen, kon niemand hier een bittere lach onderdrukken toen ze de videoclip zagen bij het album van Bad Bunny, dat uitkwam op 5 januari – een symbolische datum, die van de Drie Wijzen.

In een scène zien we een serveerster – een Amerikaanse – de bestelling in het Engels opnemen en een “quesito sin queso” aanbieden [kaasgebakje zonder kaas], een absurditeit die klinkt als een afwijzing van de culinaire specialiteiten die wij Puerto Ricanen diep van binnen koesteren. Wij lachen er hartelijk om, want op sommige plekken is deze gevreesde toekomst al werkelijkheid.

Historicus Jorell A. Meléndez Badillo van de Universiteit van Wisconsin-Madison, die verantwoordelijk was voor het ontwikkelen van de historische notities voor Bad Bunny's album die de muziekbeelden begeleiden, legt uit:

"L