Op hun 80e verjaardag maken de Verenigde Naties een crisis door die niet alleen financieel, maar ook moreel en politiek van aard is. Het uitblijven van betalingen door talloze lidstaten – waaronder enkele van de grootste donoren – heeft de organisatie in een operationele staat van ineenstorting gebracht. De VN is gedwongen haar budget te verlagen, personeelswerving te staken en essentiële activiteiten te annuleren. Maar het ernstigste aspect is niet de bureaucratische impact: het is de groeiende kwetsbaarheid van miljoenen mensen wereldwijd.

Dezer dagen was Sevilla gastheer van de VN-conferentie over ontwikkelingsfinanciering , waar discussies zich concentreerden op hoe de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) bevorderd konden worden . Er werd gesproken over economische duurzaamheid, ecologische duurzaamheid, enzovoort. Maar we mogen niet vergeten dat duurzame ontwikkeling gebaseerd is op drie fundamentele pijlers: economie, ecologie en mensenrechten. En paradoxaal genoeg is de laatste – die menselijke betekenis geeft aan de andere twee – de pijler die de minste financiering ontvangt. Het is ook het goedkoopst om te handhaven, maar het is het eerste dat onder de logica van bezuinigingen valt. Het verdedigen van mensenrechten is geen luxe; het is een basisbehoefte voor elke ontwikkelingsstrategie om echt eerlijk, duurzaam en inclusief te zijn.

Tegenwoordig draait het internationale apparaat dat de mensenrechten beschermt op halve kracht. Veel verdragsorganen – zoals het Mensenrechtencomité, het Comité voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen (CEDAW), de Subcommissie ter Voorkoming van Foltering (SPT) en het Comité voor de Rechten van het Kind – zien hun werk ernstig in gevaar komen. Sessies worden geannuleerd, landenevaluaties lopen jarenlange vertraging op, bezoeken aan detentiecentra ter voorkoming van mishandeling worden opgeschort en onderzoeken in oorlogssituaties worden stopgezet. Alleen al in het Mensenrechtencomité stapelen duizenden berichten zich op. Het gebrek aan middelen legt levensreddende mechanismen lam en verlamt een systeem dat gebaseerd is op de droom van vrede en menselijke waardigheid door de rechtsstaat.

Het verdedigen van mensenrechten is geen luxe; het is een basisbehoefte voor elke ontwikkelingsstrategie die werkelijk eerlijk, duurzaam en inclusief moet zijn.

Het Comité voor de Rechten van het Kind heeft bijvoorbeeld hele werkweken moeten annuleren, met als extra kosten dat het maatschappelijk middenveld – en kinderen zelf – wordt uitgesloten van fundamentele beoordelingsprocessen. Slachtoffers van mishandeling en marteling wereldwijd, wier bescherming effectieve preventiemechanismen vereist – zoals bezoeken van het Subcomité voor de Rechten van het Kind en toezicht op de naleving van het Verdrag tegen Foltering – zien de toch al beperkte garanties die hun waardigheid en integriteit zouden moeten beschermen, verdwijnen. Ondertussen falen commissies zoals het CEDAW (het Comité voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen) in het beoordelen van de naleving van vrouwenrechten in landen waar discriminatie en geweld structureel zijn. Het Comité voor de Rechten van de Mens heeft meer dan 1000 lopende communicaties.

Het vertrouwen in het universele mensenrechtensysteem zou kunnen worden ondermijnd als deze situatie niet wordt aangepakt. Het systeem moet worden versterkt, maar de huidige situatie van toenemende zwakte als gevolg van financiële problemen gaat de andere kant op. Staten hebben de verdragen niet opgezegd en het hele systeem kost 1% van de financiële kosten van de VN. Met uitzondering van die landen die een wereld willen waarin de gemeenschappelijke taal van rechten verdwijnt, is het dringend noodzakelijk dat staten een einde maken aan deze situatie en hun plicht nakomen om de erfenis van de mensenrechten hoog te houden.

Tegelijkertijd ontvangen essentiële beschermingsprogramma's – zoals die voor vluchtelingen, kwetsbare vrouwen of kinderen die slachtoffer zijn van mensenhandel – minder dan 40% van de benodigde financiering. Het resultaat is even simpel als wreed: miljoenen mensen zitten zonder juridische bijstand, zonder bescherming tegen geweld en zonder toegang tot basisvoorzieningen. En dit alles speelt zich af in een wereldwijde context die helaas getekend is door gewapende conflicten , migratiecrises, politieke repressie en democratische tegenslagen.

VN-secretaris-generaal António Guterres heeft ons duidelijk gewaarschuwd : "We worden geconfronteerd met reële bedreigingen voor de structuur, waarden en duurzaamheid van het multilateralisme." Als deze trend niet wordt gekeerd, zal niet alleen het vermogen van de Verenigde Naties om de mensenrechten te beschermen in gevaar komen, maar ook hun rol als garant voor vrede en internationale samenwerking. Het UN80-initiatief , dat het systeem wil moderniseren en versterken, is een noodzakelijke stap. Maar zonder de politieke en financiële steun van de lidstaten is het een loze belofte.

In deze context had de boodschap van de Spaanse koning bij de opening van de Conferentie over Financiering voor Ontwikkeling in Sevilla niet actueler of duidelijker kunnen zijn. Zijn krachtige verdediging van multilateralisme als "de enige mogelijke manier om mondiale uitdagingen aan te pakken", zijn erkenning dat het systeem van de Verenigde Naties "versterkt en beschermd" moet worden, en zijn oproep om "met urgentie en verantwoordelijkheidsgevoel" te handelen, vormen een directe uitdaging voor staten, waaronder de onze.

Sinds de toetreding tot de Verenigde Naties in 1955, en vooral sinds de roep om een buitenlands beleid gebaseerd op mensenrechten in 1977, heeft Spanje een consistente toewijding aan multilateralisme getoond. Het heeft fundamentele verdragen gesteund, belangrijke topconferenties georganiseerd en een actief Bureau voor de Mensenrechten onderhouden, dat zijn relatie met het internationale systeem vormgeeft. Spanje voldoet op tijd aan zijn financiële verplichtingen jegens de VN, en dat moet worden erkend. Maar op dit kritieke moment wordt het ook gevraagd een stap verder te gaan.

Als Spaanse leden van drie fundamentele organen van het mensenrechtenbeschermingssysteem van de Verenigde Naties roepen wij de Spaanse regering nadrukkelijk op om haar financiële betrokkenheid bij de Verenigde Naties te versterken, haar voorbeeld van naleving te blijven volgen en manieren te onderzoeken om haar vrijwillige bijdragen te verhogen, met name ter ondersteuning van mensenrechtenorganisaties en humanitaire organisaties. Dit gaat niet alleen om contributie: het is een investering in wereldwijde stabiliteit, rechtvaardigheid en waardigheid.

Spanje heeft de kans om het voortouw te nemen. En het heeft de verantwoordelijkheid om niet, door nalatigheid, medeplichtig te zijn aan de verzwakking van een systeem.

We roepen Spanje ook op om, samen met andere landen, een multilateraal initiatief te bevorderen om een stabiele en duurzame financiering van mensenrechtencomités en humanitaire organisaties te garanderen. We moeten onze aanwezigheid in internationale fora – van de Mensenrechtenraad tot de G20 – gebruiken om de bescherming van mensenrechten centraal te stellen op de wereldwijde agenda, voorbij symbolische verklaringen.

Spanje heeft de kans om het voortouw te nemen . En het heeft de verantwoordelijkheid om niet, door nalatigheid, medeplichtig te zijn aan de verzwakking van een systeem dat, ondanks al zijn beperkingen, daadwerkelijke vooruitgang heeft mogelijk gemaakt in de verdediging van de menselijke waardigheid. Het laten instorten ervan zou betekenen dat we decennia van vooruitgang, de herinnering aan duizenden slachtoffers en de principes die ten grondslag liggen aan ons buitenlands beleid, moeten verloochenen.

Dit gaat niet alleen om geld. Het gaat om menselijkheid . Het systeem laten instorten verraadt decennia aan vooruitgang. Het laat de slachtoffers in de kou staan. Het verzaakt een gemeenschappelijke toekomst. Geconfronteerd met dit historische kruispunt moet Spanje een duidelijke keuze maken: aan de kant staan van bescherming, rechtvaardigheid en waardigheid. Met daden, niet met gebaren.