Leven zonder water of betalen ondraaglijke prijzen: de ergste droogte in Libanon bedreigt voedsel, vee en biodiversiteit.

George Rizkallah staat even stil op zijn braakliggende terrein om de wijnranken te zien verdorren. Hij bewerkt al tientallen jaren dit land in Zahle, in de Bekaa-vallei, langs de zuidgrens van Libanon . "Vroeger bewerkte ik een gebied van wel 300 dunums (30 hectare). Nu kan ik er maar 60 (6 hectare) oogsten", legt Rizkallah uit. Jaren van onregelmatige regenval en schaars grondwater hebben de landbouw steeds onhoudbaarder gemaakt, legt hij uit. "Vroeger irrigeerden we 10 dunums (1 hectare) per dag, nu duurt het een week." De moeilijkheden die deze boer op het land ondervindt, zijn wederom een ​​teken dat Libanon te kampen heeft met de ergste droogte in zijn geschiedenis.

Het Qaraounmeer, het grootste zoetwaterreservoir van het land, daalde in augustus tot 57 miljoen kubieke meter , vergeleken met 153 miljoen kubieke meter een jaar eerder. Het jaarlijkse gemiddelde van het reservoir was 320 miljoen kubieke meter. Erger nog, dit water is onbruikbaar door ernstige vervuiling.

De watercrisis bedreigt ook de voedselzekerheid van het land, dat al in de rode cijfers stond. Volgens een rapport van het Wereldvoedselprogramma lijdt een op de vijf mensen in Libanon (ongeveer 1,17 miljoen) aan acute voedselonzekerheid. Schade aan de landbouwinfrastructuur, economische stagnatie en een afname van humanitaire hulp brengen gezinnen voortdurend tot het uiterste. Prognoses geven aan dat het aantal getroffenen tussen juli en oktober 2025 zou kunnen oplopen tot 1,24 miljoen.

De binnenlandse watervoorziening is een ander groot probleem. Libanese gezinnen staan ​​voor een onmogelijke keuze: leven zonder water of ondraaglijke prijzen betalen voor dit essentiële product. De ineenstorting van de staatswatersystemen betekent dat burgers water moeten betrekken uit vier verschillende bronnen: staatswater – met constante en langdurige onderbrekingen – flessenwater, waterautomaten en tankwagens, die vaak vervuild aankomen met slib uit droge putten.

De economische kosten zijn duizelingwekkend. Jinan Sami analyseert de waterkosten van haar gezin: "We hebben geen watervoorziening van de staat, omdat er een bron is die de waterput van het gebouw waarin we wonen van water voorziet. Maar de put is in april opgedroogd en nu moeten we om de twee dagen water kopen voor schoonmaken, baden en andere huishoudelijke doeleinden, wat meer dan $ 300 per maand kost (ongeveer € 255)." In Libanon bedraagt ​​het minimumloon iets meer dan $ 300 per maand.

De waterleveranciers zelf verkeren in een crisis. Raed Zein al Din, die al twintig jaar in deze sector werkt, legt uit dat hij de bevolking niet van water kan voorzien omdat het water ongelooflijk troebel is geworden. "Ik heb een reputatie hoog te houden", vertelt hij aan EL PAÍS.

Huisvrouw Nada Shahin wijst op de wrede ironie: "Staatswater komt maar eens per maand aan, als we geluk hebben, en particuliere tankereigenaren hebben onlangs prijsverhogingen aangekondigd." Volgens Shanin zijn de leveringskosten gestegen van $ 20 naar $ 25 voor tien vaten, wat "de toch al wanhopige gezinnen nog verder tot het uiterste drijft."

We hebben te maken met een watercrisis in alle gebieden en stroomgebieden van Libanon.

Sami Alawieh, directeur van de Litani River Authority

"Dit jaar is het droogste ooit gemeten", bevestigt Sami Alawieh, directeur van de Litani River Authority, de langste rivier van het land. "We kampen met een watercrisis in alle Libanese gebieden en stroomgebieden."

Begin augustus vond een spoedvergadering op hoog niveau plaats, bijgewoond door Alawieh, het hoofd van de Nationale Waterautoriteit, en Shadi Abdullah, secretaris-generaal van de Nationale Raad voor Wetenschappelijk Onderzoek, om een ​​noodstrategie te ontwikkelen voor deze crisis. "Het waterpeil van het Qaraounmeer is dit jaar gedaald van 851,63 meter naar 838,82 meter, een daling van 12,81 meter", aldus Alawieh. De reserves, voegde hij eraan toe, zijn teruggebracht van 152.748.000 kubieke meter naar 57.264.000 kubieke meter, wat neerkomt op ongeveer 95 miljoen kubieke meter minder.

"De huidige situatie brengt de duurzaamheid van het Qaraounmeer als belangrijke waterbron in gevaar en leidt tot ernstige milieu-, landbouw- en hydro-elektrische problemen. Het land bevindt zich in een fase van ernstige waterschaarste", voegt het hoofd van de Nationale Waterautoriteit eraan toe.

Alawieh eist onmiddellijke maatregelen om het verbruik te controleren in overeenstemming met de wetten ter bescherming van water, met name Waterwet nr. 192/2020, die de watersector in Libanon reguleert en institutionaliseert.

Klimaatnoodtoestand en wanbeheer

Ook waterkrachtcentrales die op de rivier de Litani zijn aangesloten, zijn stilgelegd. Dit heeft geleid tot strengere beperkingen op de elektriciteitsvoorziening in zo'n 130 steden en dorpen. Dit heeft ernstige gevolgen voor de nationale economie.

Tegelijkertijd drogen verschillende rivieren op, zoals de Ouli, die van levensbelang is voor boeren, en raken de waterbronnen in de Bekaa-vallei met een alarmerend percentage van 45% uitgeput, aldus Naji Kehdy, hydrogeoloog en hoogleraar geografie aan de Libanese universiteit.

Kehdy wijst op twee hoofdoorzaken: de klimaatcrisis en slecht menselijk beheer. "De frequentie van droge seizoenen en de bevolkingsgroei, het constante, onzorgvuldige gebruik van water en het ontbreken van een duurzaam waterbeleid dragen bij aan deze omstandigheden", legt hij uit aan deze krant. Hij beweert dat tot 40% van het voor irrigatie gebruikte water verdampt door de stijgende temperaturen. Hij adviseert boeren om na zonsondergang te irrigeren en gewassen te verbouwen die minder water nodig hebben.

Als reactie op de situatie ontwikkelde Kehdy de Water Literacy Index (WKI) , een instrument om te meten in hoeverre mensen zich bewust zijn van watergerelateerde kwesties.

"In sedimentaire gebieden zoals de Bekaa-vallei zijn er duidelijke aanwijzingen dat grondwaterbronnen uitgeput raken, met name putten die worden gebruikt voor irrigatie en huishoudelijk gebruik", zegt Kehdy, die erop wijst dat de verdampingssnelheid gevaarlijk snel toeneemt, vooral in september en oktober, en dat er daarom strengere beperkingen op het watergebruik nodig zijn.

De frequentie van droge seizoenen en bevolkingsgroei, het voortdurende, willekeurige gebruik van water en het ontbreken van een duurzaam waterbeleid zijn factoren die bijdragen aan deze omstandigheden.

Naji Kehdy, hydrogeoloog en hoogleraar geografie aan de Libanese Universiteit

Bovendien, voegt hij eraan toe, wordt sneeuw steeds schaarser en is er niet genoeg om de ondergrondse waterreservoirs in landbouwgebieden te vullen. "We moeten het bewustzijn vergroten om verspilling in zowel huishoudelijk als industrieel gebruik te verminderen en het toerisme en de economische cyclus te ondersteunen", benadrukt hij.

Milieuonderzoeker Kamal Salim, die sinds 2008 onderzoek doet naar de biodiversiteit en vervuilende stoffen in het Qaraounmeer, zegt dat het besmet is met een giftige cyanobacterie genaamd Aphanizomenon ovalisporum , die verantwoordelijk is voor de blauwgroene kleur van het water. "Deze bacterie produceert gifstoffen die een bedreiging vormen voor het meer en de omgeving, alles binnen een straal van 500 meter", legt Salim uit aan EL PAÍS. "Het gevaar wordt verergerd door de stijgende temperaturen en heeft al geleid tot een afname van de biodiversiteit."

Salim voegt eraan toe dat er een "cocktail" van vervuilende stoffen in de rivier en het meer stroomt, wat bijdraagt ​​aan de groei van waterplanten zoals algen en bacteriën, en soorten zoals karpers, die deze stoffen wel verdragen.

"Waterzuiveringsinstallaties zijn cruciaal voor het zuiveren van het meer van rioolwater, pesticiden uit de landbouw en industrieel afval van zo'n 300 fabrieken", legt hij uit. Hij voegt eraan toe dat het meer nu gevuld is met stilstaand, vervuild water en daardoor onbruikbaar is voor irrigatie.

De scherpe daling van het waterpeil in de Orontes , met ongeveer 60%, zegt apotheker Ghaith Nasser Al-Din, eigenaar van land dat hij verhuurt aan boeren in Hermel, in het noordoosten van Libanon. Dit heeft het toeristenseizoen ernstig geschaad, omdat kajaktochten en andere activiteiten moesten worden geannuleerd. "Bovendien verloren 60 viskwekerijen tussen de 20 en 45% van hun vis, die stierf doordat de temperaturen in de koudste gebieden met ongeveer 4 graden Celsius stegen (van 16 naar 20 graden Celsius), iets wat nog nooit eerder was voorgekomen," zegt hij.

Nasser legt uit dat de primitieve dammen die forelkwekers bouwden om water op te vangen, een ongekende algenbloei veroorzaakten. "Om de stagnatie van het water te keren, moesten de boeren pompen gebruiken om de vissen van zuurstof te voorzien en in leven te houden, met de daaruit voortvloeiende kostenstijgingen." Deze vicieuze cirkel, vervolgt hij, heeft de kosten van lokale voedselproductie opgedreven, terwijl er concurrentie is van goedkopere, hoogwaardigere geïmporteerde producten.

Walid Saif al Din, voorzitter van de Milieuvereniging van Rashaya, een stad ten zuidoosten van Beiroet, merkt op dat de droogte de Al Yabsa-vijver, het enige waterlichaam in de regio, heeft getroffen. "Vroeger bevatte het ongeveer 35.000 kubieke meter, maar nu is er nog maar 10.000 over door het gebrek aan regenval en het snel smelten van de sneeuw", zegt hij.

"Deze vijver was een waterbron voor duizenden stuks vee, amfibieën en bijenkorven, en was een strategische locatie voor trekvogels, maar dit jaar staat de vijver al sinds begin augustus droog, terwijl dat voorheen tot september duurde", aldus Saif al Din.