Frankrijk erkent Palestina tijdens een VN-bijeenkomst die uitmondde in een oproep tot een tweestatenoplossing.

Frankrijk erkende de Palestijnse staat maandag officieel bij de VN als een krachtig antwoord op het Israëlische bloedbad in Gaza. "De tijd voor vrede is gekomen", stelde de president van de republiek, eraan toevoegend: "We zijn er heel dichtbij om die niet te kunnen bereiken. We kunnen niet langer wachten." Na de toespraak van Emmanuel Macron klonk applaus in de zaal waar de Algemene Vergadering van de VN regelmatig bijeenkomt, een bijeenkomst die is uitgegroeid tot een wereldwijde roep om een ​​tweestatenoplossing.

"Deze erkenning bevestigt dat het Palestijnse volk niet zomaar een volk is. Integendeel, het is een volk dat nooit ergens afscheid van neemt", rechtvaardigde hij zijn beslissing, verwijzend naar verzen van de Palestijnse dichter Mahmoud Darwish. "De erkenning van de legitieme rechten van het Palestijnse volk doet niets af aan de rechten van het Israëlische volk, die Frankrijk vanaf dag één heeft gesteund", vervolgde hij. De Franse erkenning, het speerpunt van de 142 landen die in juli de zogenaamde Verklaring van New York ondertekenden ter ondersteuning van de tweestatenoplossing, is ook "een nederlaag voor Hamas", benadrukte de Franse president, in tegenstelling tot de beweringen van de Israëlische autoriteiten, die de wereldwijde steun voor Palestina als "een grote beloning" voor de islamitische militante groepering beschouwen.

In een uiterst evenwichtige toespraak, waarin voortdurend werd verwezen naar Israël maar ook scherpe aanmaningen werden gedaan – met name om een ​​einde te maken aan de militaire operaties in de Gazastrook – noemde Macron zowel Frans-Israëlische gijzelaars als Palestijnse slachtoffers. Dit was een oefening in voorgewende neutraliteit die door de lege stoelen in de Israëlische delegatie in twijfel werd getrokken.

"Het is tijd om de 48 gijzelaars die nog steeds door Hamas worden vastgehouden, vrij te laten en een einde te maken aan de oorlog, de bloedbaden en de vluchtende [Palestijnse] bevolking", zei Macron, die de internationale gemeenschap, waaronder Frankrijk, verantwoordelijk hield voor het decennialange uitblijven van vrede in het Midden-Oosten, zoals blijkt uit "de terroristische aanslagen van Hamas op 7 oktober 2023".

"Recht moet prevaleren boven macht (...) We hebben Israël nooit in onze beloftes teleurgesteld, maar niets rechtvaardigt het voortzetten van de oorlog in Gaza", aangezien Hamas "aanzienlijk is verzwakt." Opnieuw een weerlegging van de beweringen van de Israëlische regering dat zij niet zal stoppen totdat de islamitische militante groepering is vernietigd.

De beslissing om Palestina te erkennen, waarover al maandenlang wordt gedebatteerd en politiek in de maak is, is een strijd geweest voor Macron, die een dozijn andere landen – met name het Verenigd Koninkrijk – heeft meegesleurd om hetzelfde pad te bewandelen. Hij noemde ze maandag één voor één, met bijzondere aandacht voor het pad dat in 2024 is ingeslagen "door Spanje, Ierland, Noorwegen en Slovenië". In totaal "kiezen 142 landen [de ondertekenaars van de zogenaamde Verklaring van New York, uitgegeven in juli door de tweestatenconferentie] voor vrede" en niet voor oorlog, hoewel, zoals Macron aan het einde van zijn toespraak zei na een terugblik op de moord op premier Yitzhak Rabin, een van de architecten van de Oslo-akkoorden van 1993, "vrede veel veeleisender en moeilijker is dan alle oorlogen, maar de tijd is gekomen."

Met deze golf van erkenning zijn vier van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad nu voorstander van de oprichting van een Palestijnse staat. De andere twee zijn China en Rusland, met de Verenigde Staten als enige lid tegen deze symbolische stap. Naast de Veiligheidsraad en de 142 ondertekenaars van de Verklaring van New York ter ondersteuning van twee staten, beschouwen bijna 160 van de 193 VN-lidstaten Palestina als een staat.

Macrons proclamatie vond plaats tijdens de Conferentie op Hoog Niveau voor de Vreedzame Beslechting van de Palestijnse Kwestie en de Implementatie van de Tweestatenoplossing, een VN-initiatief dat in juli van start ging en dat mede werd gesponsord door Frankrijk en Saoedi-Arabië. Tijdens dit initiatief riep het Arabische blok voor het eerst de islamitische militie Hamas op om de wapens neer te leggen en de macht in Gaza over te dragen . Dit is een van de punten op de routekaart die de internationale gemeenschap na de oorlog in Gaza wil implementeren.

In zijn boodschap onderstreepte VN-secretaris-generaal António Guterres het gevoel van urgentie rond de conferentie vanwege het zich ontwikkelende Israëlische offensief in Gaza-Stad en de gedwongen verplaatsing van de Palestijnse bevolking. "De situatie is moreel, juridisch en politiek onaanvaardbaar. [Daarom] moeten we ons opnieuw inzetten voor de tweestatenoplossing voordat het te laat is", zei hij. Ondertussen gebruikte de Spaanse premier Pedro Sánchez de term genocide om het Israëlische offensief tegen Gaza te definiëren. "Als de erkenning van de staat Palestina dringend is, is het nog dringender dat er een Palestijns volk is in de staat die we willen erkennen, en helaas wordt het Palestijnse volk uitgeroeid. Daarom moeten we, in naam van de rede, in naam van het internationaal recht en in naam van de menselijke waardigheid, dit bloedbad nu stoppen", zei hij. Op dit moment blijven er lukraak bommen vallen op de bevolking van Gaza, en honger doodt vrouwen, ouderen en kinderen. Vandaag zetten we een cruciale stap door op deze conferentie de tweestatenoplossing te eisen. Maar laten we duidelijk zijn: er is geen oplossing mogelijk wanneer de bevolking van een van die twee staten het slachtoffer is van genocide. We weten allemaal dat de enige hoop voor burgers in Gaza is te weten dat de wereld hen niet vergeten is, en deze conferentie voedt die hoop. Het is een daad van morele rebellie tegenover onverschilligheid en vergeetachtigheid. De Spaanse premier stelde voor dat Palestina volwaardig lid zou worden van de VN – het is sinds 2012 een waarnemende staat – en dat er onmiddellijk maatregelen zouden worden genomen “om de barbarij te stoppen en vrede mogelijk te maken.”

Macrons initiatief is een duidelijk bewijs van de Franse diplomatie en haar rol in de wereld. De president leidde de bijeenkomst zelfs, zittend tussen vertegenwoordigers van zijn land en Saoedi-Arabië, mede-organisatoren van de conferentie, en stapte naar het spreekgestoelte om zijn toespraak te houden, die herhaaldelijk werd toegejuicht. Een zeer betekenisvol gebaar tijdens een bijzondere gebeurtenis: de 80e verjaardag van de Verenigde Naties.

De Franse president heeft de afgelopen maanden aan de verklaring gewerkt. Sinds hij zijn voornemen medio juli aankondigde, is hij erin geslaagd andere landen te mobiliseren. Zijn aanwezigheid in de hal van de Algemene Vergadering, nauwelijks te onderscheiden tussen een zwerm camera's, contrasteerde met de lege stoelen van de Israëlische delegatie. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio verklaarde dat zijn land het Franse besluit, dat hij "onverantwoordelijk" noemt, "krachtig verwerpt".

Drie belangrijke Amerikaanse partners en bondgenoten (Canada, het Verenigd Koninkrijk en Australië) erkenden Palestina zondag als staat, een verklaring waar Portugal zich bij aansloot. Het Angelsaksische initiatief is voor Washington ongemakkelijker dan het Franse, gezien de nauwe banden – van handel tot veiligheidssamenwerking – die het traditioneel met deze drie partners onderhoudt. Spanje had die beslissing al in mei 2024 genomen.

Naast Frankrijk, waar maandag vijf andere landen zich bij voegden (België, Malta, Andorra, Luxemburg en San Marino), is de stap voorwaarts die Canada en het Verenigd Koninkrijk hebben gezet bijzonder belangrijk, omdat deze plaatsvindt binnen de G7, de groep van 's werelds meest ontwikkelde economieën.

In Frankrijk is de weerstand tegen het initiatief voelbaar bij rechts en extreemrechts, maar ook bij sommige sectoren van de socialistische linkerzijde die dicht bij de Joodse gemeenschap staan, die in Frankrijk erg invloedrijk is.

De paradox is dat Rassemblement National (RN) een van de sterkste verdedigers van Israël en het beleid van premier Benjamin Netanyahu is. De partij van Marine Le Pen werd opgericht door voormalige SS-leden, en de eerste leider (Jean-Marie Le Pen, de vader van de huidige leider) werd meerdere malen veroordeeld voor antisemitisme. Extreemrechts meent echter in het bloedbad in Gaza een gemeenschappelijk verhaal te hebben gevonden met dat van Israël, hoewel in hun geval de steun voor de Joodse staat meer te verklaren is door kwesties die verband houden met de afwijzing van moslimimmigranten door Frankrijk dan door enige verbondenheid met Netanyahu.

Enkele uren voordat het besluit officieel werd, riep de aftredende minister van Buitenlandse Zaken Jean-Noël Barrot maandag uit tot "een grote dag voor vrede" en noemde hij de erkenning van Palestina "een belangrijke diplomatieke overwinning voor Frankrijk". "Het besluit is symbolisch, onmiddellijk en politiek van aard en toont Frankrijks toewijding aan de tweestatenoplossing. De implementatie ervan zal geleidelijk plaatsvinden en afhankelijk zijn van de gebeurtenissen ter plaatse, waaronder de vrijlating van de gijzelaars", legde Barrot uit.

Een van de twee belangrijkste veranderingen in deze twee jaar die de erkenning van de Palestijnse staat rechtvaardigen, is volgens het Elyseepaleis de verschuiving in "Israëls verklaarde doelstellingen" met het offensief in Gaza, evenals de voortgang van de regering-Netanyahu in de kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever. Macrons entourage is van mening dat "de annexatie van de Westelijke Jordaanoever een duidelijke rode lijn is", omdat het "een van de maatregelen zou zijn die het vooruitzicht op een tweestatenoplossing het ernstigst in gevaar zouden brengen".

Dit symbolische en politieke gebaar vloeit ook voort uit een reactie op de brief die Mahmoud Abbas, president van de Palestijnse Autoriteit, op 10 juni stuurde aan Macron en aan Mohammed bin Salman, kroonprins van Saoedi-Arabië. In deze brief hekelde de Palestijnse leider het bloedbad van 7 oktober 2023 door Hamas, verdedigde hij de demilitarisering van de islamitische milities en beloofde hij het bestuur van de Palestijnse Autoriteit te vernieuwen.

In Frankrijk hebben tientallen socialistische gemeenten maandag de Palestijnse vlag gehesen. Het initiatief heeft opnieuw tot ophef geleid in een land dat diep verdeeld is over de kwestie, die vaak wordt geïnterpreteerd als steun aan Hamas. "Het erkennen van een Palestijnse staat is geen gebaar dat Hamas bevoordeelt", zei secretaris-generaal Olivier Faure van de Socialistische Partij. "Onthoud dat we niet bereid zijn het idee van een Groot-Israël te accepteren" van "de Middellandse Zee tot de Jordaan", benadrukte hij. "Die vlag is niet de vlag van Hamas; het is de vlag van vrouwen en mannen die ook recht hebben op vrijheid en zelfbeschikking", benadrukte hij.