Europa constateert dat Spanje vooruitgang boekt op milieugebied, maar dat het nog steeds onvoldoende is.

Ondanks dat Spanje een van de meest biodiverse landen van Europa is en een lange geschiedenis heeft van milieubeleid, staat het nog steeds voor aanzienlijke ecologische uitdagingen, zo blijkt uit de vierde Environmental Implementation Review van de Europese Commissie. Het rapport, dat in kaart brengt hoe elk land de Europese milieuregelgeving implementeert – een van de meest ambitieuze ter wereld – benadrukt dat de milieuwetgeving en het milieubeleid van de Europese Unie hebben bijgedragen aan het behoud en de verbetering van het milieu in Spanje. Het waarschuwt echter dat er aanzienlijke investeringsbehoeften en structurele uitdagingen blijven bestaan ​​in belangrijke sectoren zoals water- en afvalbeheer, biodiversiteit, luchtkwaliteit en milieubeheer.

Een van de positieve aspecten van het rapport is de oprichting van een speciale afdeling binnen het Ministerie voor Ecologische Transitie, die belast is met het toezicht op de implementatie van het "geen significante schade toebrengen"-principe, een belangrijke pijler van het Herstel- en Veerkrachtplan (RRP). Deze afdeling heeft ook richtlijnen ontwikkeld om autoriteiten en belanghebbenden te helpen de maatregelen van het plan correct uit te voeren.

Spanje presteert ook goed bij de implementatie van de INSPIRE-richtlijn, die zich richt op geografische informatie voor milieubeheer, en onderscheidt zich door zijn ervaring met het voorbereiden en beheren van projecten die medegefinancierd worden door het Europese LIFE-programma.

Maar niet alles in het rapport is positief. Het document wijst erop dat de circulaire economie een onopgelost probleem blijft, aangezien Spanje de EU-doelstelling om 50% van het stedelijk afval in 2020 te recyclen niet heeft gehaald en het risico loopt de doelstelling van 55% voor 2025 niet te halen. Volgens de meest recente beschikbare gegevens, daterend uit 2023, ligt het recyclingpercentage in ons land rond de 39%, ver onder de Europese ambities. Volgens het rapport is voor het bereiken van deze doelen een aanzienlijke versterking van het beleid, de infrastructuur en het publieke bewustzijn nodig.

Wat betreft waterverontreiniging en -beheer waarschuwt het rapport voor tekortkomingen in bestuur, waterzuivering en efficiënt watergebruik. Veel regio's hebben nog steeds dringend behoefte aan investeringen in waterinfrastructuur.

Wat natuur en biodiversiteit betreft, ligt de grootste uitdaging in het gebrek aan instandhoudingsdoelstellingen en -maatregelen die zijn afgestemd op elk beschermd gebied. Ook de noodzaak om meer middelen toe te wijzen aan het effectieve beheer van het Natura 2000-netwerk, een groep gebieden die zijn aangewezen vanwege hun hoge ecologische waarde, wordt benadrukt. Volgens Brussel zou Spanje zijn "waardevolle natuurlijke kapitaal" veel beter kunnen benutten als motor voor groene groei en werkgelegenheid.

Het rapport kwantificeert ook de economische behoeften: Spanje moet jaarlijks € 10,8 miljard extra investeren – wat overeenkomt met 0,81% van het bbp – om zijn milieudoelstellingen te halen. Dit cijfer ligt iets hoger dan het Europese gemiddelde (0,77%) en is met name geconcentreerd op het gebied van biodiversiteit en ecosystemen.

Bovendien beveelt de Europese Commissie aan om de coördinatie tussen milieu-instanties te verbeteren en een diepere integratie van duurzame ontwikkeling in alle terreinen van het overheidsbeleid te bevorderen.

Hoewel de uitdagingen aanzienlijk zijn, bieden bestaande ontwikkelingen en structuren – zoals het RRP en Europese fondsen – een solide basis voor Spanje om zijn ecologische transitie te versnellen. Met de juiste focus op bestuur, strategische investeringen en strikte naleving van de regelgeving zou het land zijn positie als milieuleider in Europa kunnen consolideren.