De prijs van een sportidool in Colombia: van glorie naar de sociale muur

Sportidolen worden niet altijd als idolen behandeld. Als publieke figuren worden ze blootgesteld aan kritiek, de vingerwijzing en de woede van de massa. De logica lijkt vast te staan: draag het shirt van een ander team en accepteer de consequenties; maak een fout, zet een stap op het verkeerde been, laat ons in de steek, doe iets ongepasts – één misstap, ongeacht of het in je privéleven is, is voldoende, en je zult zien. Dan komt de felle aanval van die ring die zichzelf het sociale netwerk noemt. Het overkwam Luis Díaz , het overkwam Falcao García , het is velen overkomen. Dat lijkt de prijs te zijn van een idool zijn.

Het virtuele en anonieme domein is het favoriete podium geworden voor ongebreidelde aanvallen. Duizend tegen één. Een miljoen tegen één. Accurate, coherente en respectvolle kritiek, die er bestaat, wordt geabsorbeerd door die gigantische spons van de viraliteit van het negatieve. De zaak van Luis Díaz is nog vers in het geheugen. De voetballer, een ster van het Colombiaanse nationale team en momenteel de beste speler van ons land, werd op sociale media gestenigd omdat hij niet aanwezig was bij de begrafenis van zijn Liverpool-ploeggenoot, Diogo Jota, en in plaats daarvan in het openbaar verscheen met influencers. De publieke opinie vergaf hem niet. Het idool werd ontmaskerd: hij betrad de ring zonder handschoenen en zonder de wens om te vechten, alleen om te volharden. De kritiek nam een hoge vlucht. Lucho werd een boksbal, een doelwit: een meme.

Wat is de reden voor dit fenomeen van gewelddadige aanvallen? Sommige studies beweren dat aanvallen op idolen, wanneer dit gebeurt in de anonimiteit van sociale media, een reactie kunnen zijn op een behoefte aan bekendheid, teleurstelling, frustratie, afgunst of wrok. De idool wordt een wezen dat hij niet lijkt te zijn, omdat hij niet het recht heeft om fouten te maken. Als hij twee levens heeft, zijn beide openbaar.

Luis Felipe Posso , een sportondernemer met ruime ervaring en vertegenwoordigt atleten en voetballers, is van mening: "Eigenlijk is in Colombia de kritiek en de aanvallen op figuren in alle sporten groter. Er is misschien kritiek in andere landen, maar niet zo hevig als hier. Het is volledig cultureel bepaald", stelt hij. Hij geeft een voorbeeld: "In de Verenigde Staten heeft de MLB Pete Rose, een vooraanstaande figuur, gesanctioneerd vanwege gokken, maar de overgrote meerderheid van de fans wil hem in de Hall of Fame opnemen..."

Haat die op sociale media wordt geuit, voornamelijk op pornografische media, is onderwerp van lopend wetenschappelijk onderzoek. Er wordt onderzocht hoe deze ongefilterde aanval zich verspreidt. Alexánder Torres Sanmiguel is directeur van het programma Sociale Communicatie aan de Santo Tomás Universiteit. Gevraagd naar aanvallen op idolen, zegt hij: "Sociale media zijn een complex probleem, niet alleen met betrekking tot sportfiguren. Sociale media creëren een tegenstrijdig gevoel: enerzijds van nabijheid en vertrouwdheid met deze publieke figuren, wat in veel gevallen leidt tot luchtige meningen over politici, mensen in de entertainmentindustrie of sportfiguren. Maar anderzijds is er een afstand die, met het verlies van face-to-face communicatie, betekent dat mensen in staat zijn om alles te zeggen, aanvallen te uiten, zelfs haat te uiten, omdat afstand dat mogelijk maakt... Uiteindelijk is het zo dat sociale media kwesties versterken die zich in principe in de media voordoen, niet alleen in de sport: er is een media-agenda die leidt tot het construeren van meningen vanuit de ene of de andere hoek. Het fenomeen van nabijheid of afstand stelt mensen in staat om hun mening agressief te uiten en partij te kiezen in veel kwesties."

Er is een afstand die ervoor zorgt dat mensen, als de communicatie van aangezicht tot aangezicht verloren gaat, alles kunnen zeggen en aanvallen kunnen uiten.

Een andere zaak die de sociale media het afgelopen jaar op zijn kop zette, was de komst van Falcao García bij Millonarios . De voetballer, een zeer gewaardeerde speler, stelde zich bloot aan de felle aanvallen van vele fans. In dit geval is er sprake van een gevoel van rivaliteit. Fans reageren al op de cijfers van hun rivalen zolang voetbal bestaat. Het gebeurt in stadions, het gebeurt op sociale media. Maar bij Falcao ontstond een klimaat van verhevigde haat, een sfeer van vijandigheid; ze insinueerden dat Dimayor hem tot kampioen wilde maken en zelfs hoopte dat hij geblesseerd zou raken, terwijl zijn volgers aan de andere kant hun idool vurig verdedigden. Op een dag ontplofte Falcao.

Het is andere idolen overkomen, zoals Juan Fernando Quintero , toen hij junior was en nu hij op het punt staat Amerika te verlaten; James Rodríguez , die in goede tijden wordt geprezen en in slechte tijden wordt veroordeeld; en Nairo Quintana wanneer hij niet wint. In het verleden, en buiten de context van sociale media, overkwam het voormalig wielrenner Juan Pablo Montoya ; en voormalig bondscoach van Colombia Francisco Maturana , die nog steeds kritiek krijgt op zijn beroemde uitspraak: "Verliezen is een beetje winnen." Cochise Rodríguez , een van de beste Colombiaanse wielrenners uit de geschiedenis, zei ooit: "In Colombia sterven meer mensen aan jaloezie dan aan kanker."

Orlando Buitrago is journalist en schrijver en doceerde digitale communicatie aan de Sergio Arboleda Universiteit. Momenteel is hij docent creatief schrijven. Hij is van mening dat verschillende factoren samenkomen bij het analyseren van aanvallen op sociale media tegen sportidolen.

“Op psychosociaal niveau: de verleidingen die anonimiteit met zich meebrengt, de mogelijkheid om dingen te zeggen die ik niet rechtstreeks zou kunnen zeggen; het gevoel van macht: ik word een expert, een rechter. Het personage ligt voor me neer, ik heb de macht om ze te vernietigen, hun beul te zijn of ze te verheerlijken; ik verwerf verbondenheid en erkenning; de ontmenselijking van het personage: mensen zien ze als figuren en niet als wezens. En er is een clichématige rechtvaardiging: dat publieke figuren, omdat ze publieke figuren zijn, alles moeten accepteren. En dat is tiranniek. Vanuit een educatief perspectief worden beledigingen en diskwalificaties zonder analyse naar beneden geslingerd; ze springen van de nier naar het toetsenbord. Vanuit een ethisch perspectief draagt de media soms de verantwoordelijkheid, door subtiel lynchpartijen aan te wakkeren omdat dat het nieuws zal halen. En op technologisch niveau beloont het algoritme het negatieve,” analyseert hij.

De aureool van het idool valt gemakkelijk, of beter gezegd, wordt eraf gerukt; ze gaan van glorie naar het vuurpeloton, soms zonder te weten waarom, en daar krijgen ze beledigingen, klachten, steken en woede voorgeschoteld. Dan zweet het sportidool, ontdaan van zijn uniform om te zweten, zich in het zweet, ondanks het onverbiddelijke oordeel van de publieke opinie en sociale media.