'Mensen zijn bang': Catalaanse anti-islampartij polariseert Spaanse stad
"Ik ben islamofoob in de zin dat ik bang ben voor de vooruitgang die de islam op ons continent boekt, en ik ben hier om te proberen die vooruitgang te stoppen," zegt Silvia Orriols, burgemeester van een Catalaanse stad waar de ultranationalistische, anti-islamitische separatistische partij in opkomst is.
In het bescheiden stadje Ripoll verzamelde een groep fietsers zich enthousiast voor foto's met Silvia Orriols, burgemeester van deze gemeente ten noorden van Barcelona.
"Silvia, we staan achter je!", riep een van de supporters, naast Orriols, die lachend onder de middagzon naast het stadhuis poseerde.
Orriols was buiten de stad onbekend, maar in 2023 verscheen ze voor het eerst op het toneel toen haar pas opgerichte partij Aliança Catalana (Catalaanse Alliantie) na de gemeenteraadsverkiezingen burgemeester werd.
Een jaar later zorgde Aliança Catalana's populistische en anti-immigratieboodschap ervoor dat ze met twee zetels in het regionale parlement kwam, meeliftend op een golf van winst vanuit extreemrechts in heel Europa en daarbuiten.
"Wij zijn niet extreemrechts, links of rechts. Wij zijn Catalaanse nationalisten", vertelde de 40-jarige voormalige administratief medewerkster aan AFP vanuit haar kantoor in het gemeentehuis van Ripoll.
De kleine gemeente met 10.700 inwoners trok in 2017 internationale aandacht omdat de jihadistische aanslagplegers die in Barcelona en het nabijgelegen Cambrils 16 mensen om het leven brachten, voornamelijk jongeren van Marokkaanse afkomst, hier opgroeiden.
"Ik ben islamofoob in de zin dat ik bang ben voor de vooruitgang die de islam boekt op ons continent, en ik ben hier om te proberen die vooruitgang te stoppen," voegde Orriols toe.
De moeder van vijf kinderen met middeleeuwse Catalaanse namen gaf toe dat ze zonder de aanslagen van 2017 niet de politiek in was gegaan.
Haar boodschap is aangeslagen onder een deel van de kiezers in de rijke noordoostelijke regio, die een demografische groei doormaakt en 18 procent van de bevolking uit buitenlanders bestaat.
"Wij Catalanen zijn de eersten: zij die hier ons hele leven zijn geweest, onze vaders en grootvaders", zei Montse, een 59-jarige verpleegster die net een foto had gemaakt met Orriols.
"Als er een immigrant komt en zich kan integreren, is dat geweldig. Maar ik vind de mis die we hier ontvangen verschrikkelijk", voegde Montse eraan toe, die haar achternaam niet wilde noemen.
'Mensen zijn bang'
Orriols heeft sinds haar aantreden in Ripoll voor controverse gezorgd. Tegenstanders zeggen dat ze het voor buitenlanders moeilijker heeft gemaakt om in het gemeentelijk register te worden opgenomen, waardoor ze essentiële diensten worden ontzegd.
Ook wordt ze ervan beschuldigd een poster te hebben verboden die reclame maakte voor een lokaal festival, omdat er een vrouw op stond afgebeeld die een islamitische hoofddoek droeg.
"Het samenleven is verstoord, mensen zijn bang", zegt Carme Brugarola, een 62-jarige interculturele activiste en lerares die een boete kreeg voor het ophangen van de verboden poster.
Een paar weken geleden sloot het gemeentehuis een Marokkaans café vanwege overtredingen, waaronder het verbod voor vrouwen.
"Het is een leugen", reageerde een geïrriteerde Mohamed Srhiri, een Marokkaanse kok die al bijna 10 jaar in Ripoll woont, waar zo'n 800 inwoners van het Noord-Afrikaanse buurland van Spanje verblijven.
"Wij mogen niet de prijs betalen voor wat er is gebeurd", voegde de 50-jarige Srhiri toe, verwijzend naar de aanslagen in 2017.
De wonden in het stadje zijn nog niet helemaal genezen, "nog een reden waarom Aliança Catalana is waar het is", aldus Brugarola.
LEES OOK: Vox roept op tot massale deportaties en een Spaans staatsburgerschapsonderzoek voor buitenlanders
Groeiende minderheid
De andere schokgolf die Catalonië in 2017 trof, was de separatistische crisis die culmineerde in een verboden afscheidingsreferendum, een kortstondige onafhankelijkheidsverklaring en de oplegging van direct bestuur vanuit Madrid - de ergste politieke crisis in Spanje in decennia.
Een extreme groep binnen de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging ziet nu een spannend project in Aliança Catalana, nadat gevestigde rechtse en linkse separatistische partijen er niet in slaagden zich af te scheiden.
Volgens Steven Forti, hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de Autonome Universiteit van Barcelona, heeft Aliança Catalana's radicale pro-onafhankelijkheidsbeweging "erin geslaagd een bepaald electoraat te verenigen dat nog steeds een minderheid vormt, maar dat kan groeien".
De partij "valt andere pro-onafhankelijkheidspartijen fel aan, omdat ze hen als verraders en fraudeurs beschouwen", zo legde hij uit.
Volgens peilingen zou Aliança Catalana bij de volgende regionale verkiezingen 10 zetels kunnen winnen. De partij trekt vooral kiezers van de conservatieve partij Junts van Carles Puigdemont, die de mislukte onafhankelijkheidsstrijd van 2017 leidde.
Hoewel de partij daarmee ver van de macht verwijderd is, is het volgens Forti "onmogelijk om te zeggen" wat de grenzen waren van de groei van de partij.
Dat vooruitzicht beangstigt Soukayna, een 25-jarige die als meisje naar Ripoll kwam en nu voorzitter is van de Marokkaanse jeugdvereniging van de stad.
"Het wordt steeds sterker, het bereikt steeds meer mensen, en het meest beangstigende is dat het de jongeren bereikt", vertelde ze aan AFP vanuit Barcelona in de lokale Catalaanse taal, die ze als haar eigen taal beschouwt.
Soukayna maakt zich zorgen over de toenemende polarisatie in Ripoll en zegt dat ze graag met Orriols wil praten, die vroeger in haar buurt woonde, en haar "vragen wil stellen over de oorsprong van deze haat".
OPINIE: Jonge zwarte sterren weerspiegelen de bijdrage van migranten aan Spanje
Meld u aan voor meer informatie
thelocal
