Tien termen om het fenomeen desinformatie in het digitale tijdperk te begrijpen

Desinformatie is geen nieuw fenomeen, maar in de digitale context is het een complexe bedreiging en een aanzienlijk risico voor democratieën en het vertrouwen in instituties.

In tegenstelling tot andere talen, zoals het Engels, waar maximaal drie termen worden gebruikt om de kenmerken ervan aan te duiden ( malinformation, misinformation en disinformation ), misbruiken we in het Spaans het concept om ook andere aannames te beschrijven, zoals bijvoorbeeld de onwetendheid over een feit.

Onwaarheid, manipulatie en verdraaiing van de werkelijkheid komen echter in vele vormen voor, die soms moeilijk te herkennen zijn vanwege hun subtiliteit. Op basis van dit uitgangspunt hebben elf onderzoekers van tien verschillende instellingen 125 termen met betrekking tot desinformatie gebundeld in een hoofdstuk in een boek dat deel uitmaakt van de jaarlijkse publicatie van het "Forum tegen desinformatiecampagnes op het gebied van nationale veiligheid".

– Aanval van een vlinder. Een techniek die lijkt op astroturfing, maar met een andere aanpak: in plaats van kwesties of groepen te ondersteunen met de illusie van een grassroots-beweging, wordt het gebruikt om bestaande gemeenschappen, campagnes en groepen te infiltreren, te verdelen en te deactiveren.

– Kersen plukken. Misvatting van onvolledig bewijs of selectieve aandacht: alleen gegevens of bewijsmateriaal als geldig beschouwen dat het eigen idee of standpunt bevestigt, terwijl informatie die het tegenspreekt, wordt verworpen.

– Darvo (Ontkennen, Aanvallen en Slachtoffer en Dader Omkeren). De letterlijke vertaling is 'Ontkennen, aanvallen en slachtoffer en agressor omdraaien'. Het is een reactieve en manipulatieve techniek die bestaat uit het ontkennen van bewijs en het verdedigen van jezelf door aan te vallen, waarbij de rollen van slachtoffer en agressor worden omgedraaid. Het wordt gebruikt om mensen of groepen het zwijgen op te leggen.

– Chewbacca-verdediging. Verdedigende propagandatechniek die bestaat uit het presenteren van zinloze argumenten met als doel de aanvaller of beschuldiger in verwarring te brengen. Het is gebaseerd op het overweldigen met leugens en drogredenen. Er worden onderwerpen, voorbeelden en verbanden gepresenteerd die helemaal niets met het onderwerp te maken hebben. De bedoeling is om de aandacht af te leiden en twijfel te zaaien.

– Verwijderen van het platform. Het opzettelijk verwijderen, beperken, blokkeren of ontnemen van de toegang van bepaalde actoren tot personen, organisaties of groepen die het gebruiksbeleid van onlineplatformen, dienstverleners en cruciale diensten schenden. Deze maatregel heeft betrekking op de praktijk van contentmoderatie, waarbij wordt bepaald of de content geschikt is voor een specifieke site, locatie of jurisdictie en de verspreiding en impact ervan worden beperkt.

– Weetje. Een populaire overtuiging zonder feitelijke basis. Een onjuiste, onnauwkeurige of triviale bewering of feit dat door herhaling in meerdere bronnen een schijnbaar onweerlegbaar feit wordt.

– Gish Galop. Een techniek om te reageren op propaganda en debatten, waarbij in een korte tijd een groot aantal boodschappen wordt uitgezonden, waarbij de kwantiteit en snelheid van de argumenten belangrijker zijn dan de waarheidsgetrouwheid ervan. De naam is afkomstig van de maker, Duane Gish, die deze techniek gebruikte tegen verdedigers van de evolutietheorie.

– Imitatie (kloon, identiteitsdiefstal, dubbelganger). Een techniek voor informatiemanipulatie waarbij legitieme instanties, zoals media, overheidsorganisaties en individuen, worden gekloond of nagebootst, met als doel het publiek te misleiden en valse of misleidende informatie te verspreiden.

– Manipulatie van informatie. Het beschrijft een patroon van gedrag, meestal niet illegaal, dat erop gericht is democratische waarden en politieke processen te bedreigen of negatief te beïnvloeden. Dergelijke activiteiten zijn manipulatief van aard en worden opzettelijk en op gecoördineerde wijze uitgevoerd door buitenlandse actoren en hun vertegenwoordigers binnen en buiten hun grondgebied.

– Pseudo-scepticisme. Hiermee worden de ontkennende standpunten bedoeld die zichzelf als sceptisch definiëren. Het mag niet worden verward met het scepticisme dat inherent is aan de wetenschappelijke praktijk, of met filosofisch scepticisme.

Dit artikel is geschreven door negen auteurs van hogescholen en universiteiten in Spanje en gepubliceerd op The Conversation, een non-profitorganisatie die academische ideeën en kennis met het publiek wil delen. Dit artikel wordt hier gereproduceerd onder een Creative Commons licentie.