Mexico opent zich voor de wereld
De geschiedenis van Mexico heeft zich ontvouwd met een blik gericht op het Noorden en de Atlantische Oceaan. Sinds het tijdperk van de onderkoning is onze identiteit gevormd door de versmelting van inheemse culturen met westerse tradities. Aan deze matrix is in de loop der tijd de aanhoudende en bepalende invloed van de Verenigde Staten toegevoegd. Deze samenloop van culturen, spanningen en aspiraties heeft het unieke profiel van de hedendaagse Mexicaan gevormd.
Het ‘kosmische ras’ waar José Vasconcelos het over had, is voortdurend in transformatie en heeft zijn mestiezenidentiteit versterkt. Deze komt nu tot uiting in de kunst, de economie en het sociale leven van een land dat steeds meer culturele versmelting kent.
Octavio Paz beschreef de Mexicaan als een verdeeld wezen, constant op zoek naar zichzelf, gevangen tussen zijn inheemse en Spaanse erfgoed. Vandaag de dag moet die vergelijking worden uitgebreid: de stempel van het Noorden is even onmiskenbaar als diepgaand. Mexicanen lijden onder discriminatie en de belegering van uitsluiting in veel migratiegebieden, maar integreren zich tegelijkertijd en markeren de gemeenschappen die ze bereiken met hun identiteit. De voortdurende onderwerping waar Samuel Ramos het over had, die leidde tot zijn bewering van een minderwaardigheidscomplex ten opzichte van Europa, is getransformeerd in een visie op de noorderbuur. Als hij vandaag de dag nog zou leven, zou hij waarschijnlijk versteld staan van de culturele verschuiving: we zijn van wantrouwen naar erkenning – en in sommige gevallen imitatie – van de Amerikaanse cultuur gegaan, ook al blijven de tekenen van raciale en culturele discriminatie bestaan en worden ze in sommige gevallen gevaarlijk acuut. Maar Mexicanen zijn niet langer hetzelfde. We zijn geen eenvoudige minderheid, maar onderdeel van een complexe natie die gewend is te worstelen te midden van vele tegenslagen.
Twee eeuwen lang was onze relatie met de Atlantische mogendheden ambivalent: bewondering en wantrouwen, aspiratie en conflict. Van de oorlog met de Verenigde Staten in 1847 tot de Franse interventie werd onze positie gekenmerkt door een structurele ongelijkheid in economische, militaire en politieke macht. Het heden biedt ons echter een nieuw beeld: voor het eerst kan Mexico zichzelf niet vanuit een ondergeschikte positie bekijken, maar vanuit zijn complexe potentieel.
We zijn de twaalfde economie ter wereld. Onze industrie heeft een niveau van verfijning bereikt dat ons tot de koplopers op het gebied van productieve complexiteit in Latijns-Amerika heeft gemaakt. Een op de vijf Mexicanen woont buiten het land, en migratie is niet langer slechts een manier om te ontsnappen: tegenwoordig is het een transnationaal netwerk dat geld overmaakt, maar ook ervaringen, kennis en waarden uitwisselt. Mexico heeft ook een jonge en aarzelende, maar volhardende democratie opgebouwd die autoritaire verleidingen en de aanval van polarisatie heeft weerstaan zonder diepgaande breuken.
En toch zijn de uitdagingen immens. Crimineel geweld ondermijnt de legitimiteit van de staat. Ongelijkheid blijft bestaan. Overheidsbestuur voldoet in veel gevallen nauwelijks aan de basisbehoeften. Historische kansen zijn keer op keer verspeeld, en waar we excellentie hadden moeten creëren, hebben we vaak genoegen genomen met middelmatigheid.
Ondanks alles is er iets aan het veranderen. Mexico is – bijna zonder het te benoemen – een land geworden dat openstaat voor de wereld. Tegenwoordig wonen er meer dan een miljoen immigranten in ons land. Steeds meer Mexicanen studeren, werken en starten bedrijven buiten onze grenzen. De culturele, wetenschappelijke en zakelijke banden met de rest van de wereld nemen toe. Deze openheid vormt geen risico: het is een van onze grootste troeven.
In een wereldwijd landschap dat gekenmerkt wordt door geopolitieke fragmentatie, handelsspanningen en de herinrichting van waardeketens, heeft Mexico een doorslaggevend voordeel: de strategische ligging en de inclusieve aanpak. We maken deel uit van Noord-Amerika, behouden onze Atlantische wortels en bouwen steeds sterkere banden op met Azië. Het omvormen van deze locatie tot een nationaal project van inclusieve transformatie vereist visie, verantwoordelijkheid en een nieuw coëxistentiepact dat politieke diversiteit transformeert tot een democratische kracht, niet tot een verlammende breuk.
Dit is een moment dat lef vereist. We moeten het tempo opvoeren, onze processen moderniseren en een publieke ethiek omarmen die gebaseerd is op concurrentie, legaliteit en integriteit. Onze bedrijven moeten veerkrachtiger en innovatiever zijn; onze families bewuster en behulpzamer; en onze instellingen effectiever en betrouwbaarder.
Mexico is niet langer een land dat vastzit in zijn geschiedenis. Het is een land dat beweegt, dat leert, dat zichzelf projecteert. Als we deze openheid combineren met een vastberaden inzet voor institutionele versterking en kwaliteit in het publieke handelen, kunnen we succesvol navigeren in een onzekere en onstabiele wereld. Het gaat er niet om te verliezen wie we zijn, maar om die te bevestigen op het wereldtoneel, met identiteit, overtuiging en een visie voor de toekomst.
De geschiedenis leert ons dat isolatie verarmt, terwijl goed beheerde openheid verrijkt. Mexico heeft vandaag de kans om dat te bewijzen.
informador
