Bezuinigingen: Aftredend minister van Justitie spreekt over de gevolgen voor zijn portefeuille

Het aftreden van minister van Justitie Ángela María Buitrago schokte de regering en bracht niet alleen de spanningen aan het licht die werden veroorzaakt door politieke inmenging in haar departement, maar ook de impact die de onderfinanciering van de sector had op een van de pijlers van de staat. Hoewel haar vertrek vooral het gevolg was van externe druk en manoeuvres om politieke benoemingen door te voeren, overzag de voormalige functionaris de gevolgen van bezuinigingen op de rechtspraak in Colombia niet.

In zijn ontslagbrief van 12 april, die deze week openbaar is gemaakt, gaf Buitrago aan dat hij weliswaar "gelukkig is met zijn positie en zich kan inzetten voor rechtvaardigheid", maar dat bezuinigingen verdere vooruitgang in belangrijke programma's, gericht op het vergroten van de waardigheid van gevangenen en het beschermen van burgerrechten, verhinderen.

U bent wellicht geïnteresseerd in: Onzekerheid en kansen, het dilemma van de toetreding van Colombia tot de Belt and Road

"Helaas hebben bezuinigingen ervoor gezorgd dat we op dit vlak niet veel vooruitgang hebben kunnen boeken", aldus de minister. Hij doelde daarbij op de verschillende initiatieven die deze regering heeft genomen binnen de pijlers van haar aanpak van sociale en gemeenschapsrechtvaardigheid. Deze initiatieven lopen echter steeds verder achter, aangezien er nog maar één jaar resteert tot het einde van deze regering.

En de cijfers spreken voor zich: het goedgekeurde budget voor de justitiële sector voor 2024 bedraagt ​​5,7 biljoen dollar. Na een bezuiniging van 160 miljard dollar werd het uiteindelijke bedrag echter teruggebracht tot 4,9 biljoen dollar, waarvan slechts 3,7 biljoen dollar werd uitgegeven, wat neerkomt op 77,1%. Dit niveau is op zichzelf niet alarmerend, maar het duidde wel op beperkingen ten opzichte van de voorgestelde doelen.

Het meest zorgwekkende is echter dat er in 2025 iets gaat gebeuren, een jaar waarin tot april slechts 962 miljard dollar is uitbetaald, ondanks een goedgekeurd budget van 5,5 biljoen dollar. Dat is amper 17,7%, terwijl de toewijzingen rond de 33% liggen. Dit vergroot de kans op onderbesteding, wat kan leiden tot operationele verlamming in verschillende programma's. Dit gebeurt juist nu de gevangeniscrisis en de toegang tot justitie een dringende reactie van de staat vergen.

Vooruitgang met mondjesmaat

Het is goed om te beseffen dat programma's zoals justitiehuizen (gemeenschapsruimten die institutionele oplossingen aandragen om conflicten op te lossen zonder gerechtelijke tussenkomst) moeite hebben gehad om hun werkzaamheden in verschillende gebieden voort te zetten, aldus interne bronnen binnen het ministerie. Hetzelfde geldt voor projecten die gericht zijn op maatschappelijke re-integratie, bescherming van mensenrechten en zorg voor de gevangenispopulatie.

De minister erkende zelf dat het technische team van het ministerie er ondanks de beperkingen in was geslaagd " barrières te overwinnen en vooruitgang te boeken". Ze benadrukte dat de institutionele betrokkenheid een tegenwicht vormde voor het gebrek aan middelen.

Lees ook: Minister van Justitie Angela Maria Buitrago verlaat het kabinet: ze heeft haar ontslag ingediend

"Waar bezuinigd werd, hebben wij inzet getoond. En waar middelen ontbraken, heeft het ministerie menselijkheid getoond", was een van de zinnen die het gevoel weergaf waarmee hij zijn functie neerlegde, waarvoor de regering van Casa de Nariño al op zoek is naar een nieuwe bewoner.

Hoewel de bezuinigingen niet de directe oorzaak waren van het ontslag, vormden ze wel een structurele factor die de mogelijkheid om een ​​beleid van transformatieve rechtvaardigheid door te voeren, beperkte. "Er is een verschil tussen het toepassen van rechtvaardigheid en het opbouwen van rechtvaardigheid", zei Buitrago in een recente toespraak. Daarmee maakte hij duidelijk dat de focus van zijn regering verder reikte dan het operationele.

In haar verklaringen nadat ze haar ontslag officieel had gemaakt, onthulde Buitrago dat ze telefoontjes had ontvangen van de minister van Binnenlandse Zaken, Armando Benedetti, en de directeur van DAPRE, Angie Rodríguez, met voorstellen voor benoemingen op sleutelposities zoals Uspec, de Drug Enforcement Directorate en viceministeries. Dit bracht haar ertoe om "inmenging van derde partijen die denken dat zij de autoriteit hebben om te bepalen wat er wel en niet gebeurt op het ministerie" te veroordelen.

De opvolger van Ángela María Buitrago erft dus niet alleen een portefeuille te midden van politieke spanningen, maar ook een begroting met een slechte uitvoering en veel open fronten. De vraag blijft dan ook of het Colombiaanse rechtssysteem onder deze omstandigheden kan blijven functioneren, of dat de bezuinigingen uiteindelijk zullen resulteren in een inperking van de rechten, zoals meerdere belanghebbenden vrezen.