Nee, Franco heeft het Eurovisiesongfestival niet van het Verenigd Koninkrijk gestolen (voor zover wij weten)

Het lijkt bijna niet te geloven dat we nog steeds verhalen kunnen vertellen over Spanje's enige veelbesproken overwinning op het Eurovisiesongfestival - Massiels La, la, la (1968) - maar feit is dat het inderdaad zo is: het is een afgelegen Groot Nationaal Verhaal, een wirwar van realiteiten en mythen die het evenement gevangen houdt, en er valt altijd wel iets te verduidelijken.

Bovendien weten we al dat een goede historische controverse geen begin of einde heeft, dus The Sun kan gemakkelijk de kop "Spaanse fascistische leider generaal Franco manipuleerde de stemmen" schrijven en niemand is er al te verbaasd over, aangezien het in het Verenigd Koninkrijk bijna een gemeenplaats is om te geloven dat Cliff Richards' Felicitaties zijn portemonnee gestolen zag worden door Franco's aktetassen. Een overtuiging die ook werd versterkt door José María Íñigo , die al jarenlang het Eurovisiesongfestival presenteert, toen hij een paar jaar geleden terloops zei dat RTVE stemmen had veiliggesteld voor Massiel, om later te verduidelijken dat hij dat niet zo had bedoeld.

Het nummer , een serie van Movistar+ die deze week in première gaat, herschept nu de kern, de hectische interne backstage van de operatie, van Pardo tot Prado del Rey, van Serrat tot Massiel, met fictieve licenties, maar een eerder werk van historische verkenning door de scenarioschrijvers en makers Fran Araújo en Pepe Coira , achter series als Hierro en Rapa .

We spraken met Araújo en Coira over de toegankelijke realiteit achter de massielazo .

VRAGEN. Was de overwinning van het Eurovisiesongfestival een geplande operatie van Franco's soft power ?

"Er waren niet veel gebieden waarop Spanje op gelijke voet met de rest van Europa kon concurreren."

Pepe Coira : Wat wel vaststaat, is dat het regime zich vooral richtte op het verbeteren van het externe imago - context: de bloei van het toerisme - om het land een modern imago in Europa te geven. Specifiek voor televisie werd Operatie Festivals opgezet om kwalitatief hoogstaande producties te genereren, met auteurs als Antonio Mercero of Chicho Ibáñez Serrador , die het op internationale festivals zouden schoppen. Uiteraard was er ook veel belangstelling voor het Eurovisiesongfestival, aangezien er niet veel arena's waren waar Spanje op gelijke voet met de rest van Europa kon strijden.

Franco's directe opdracht om het Eurovisiesongfestival te winnen is een vrijbrief voor de serie, maar wat er wel is, is een vastberaden politieke wil om alles te geven voor dit soort evenementen. De Spaanse televisie heeft er alles aan gedaan om het Eurovisiesongfestival te winnen.

Fran Araújo : Het Eurovisiesongfestival was het grote werkpaard. Het gaat om een ​​spelshow die door 200 miljoen mensen in Europa wordt bekeken. Het was de ideale plek om zichzelf te legitimeren en een gevoel van openheid te creëren, van een land in een veranderingsproces. Dat bleek bijvoorbeeld uit het feit dat Serrat werd aangesteld, een beslissing die nog maar kort geleden ondenkbaar was geweest.

Pepe Coira : Als Raphael, een van de grootste sterren van het land, in voorgaande jaren is gestuurd, dan toont dat aan dat de zaak zeer serieus werd genomen; maar tegelijkertijd een meer voorspelbare esthetische optie: met Serrat werd de strategie gewijzigd. Of breek met het Franco-patroon door een Catalaanse zanger te sturen.

V. Welke rol speelden managers en medewerkers van RTVE binnen de context van hogere politieke belangen? Het zijn immers de televisiezenders van het betreffende land die traditioneel het Eurovisie Songfestival domineren.

Fran Araújo : Bij RTVE werden de tegenstellingen en machtsverhoudingen van het regime opnieuw weergegeven. Alle politieke families hadden hun eigen interne quotum, van de falangisten tot de OPUS- technocraten. Daarbij kwam nog dat er ook veel jonge mensen waren, van kunstenaars tot technici, met een meer open geest, die hun werk goed wilden doen.

Pepe Coira : Uit historische documentatie blijkt niet welke interne discussies er bij RTVE plaatsvonden over de keuze van het nummer, maar we kennen wel het patroon dat we in de serie hebben geprobeerd te reproduceren. Serrat deed mee aan de wedstrijd met een Spaanstalig liedje. Het was niet La, la, la , gecomponeerd door het Dynamic Duo, maar bedoeld voor Serrat.

"De eerste verdeeldheid over de verkiezing van Serrat werd niet veroorzaakt door het regime, maar door het cultureel Catalanisme."

Fran Araújo : Serrat was ontploft. Hij had net de nummer één positie behaald in de verkoop in Spanje – met een liedje in het Catalaans, hè? – en hij ging meteen in het Spaans zingen. Het idee was om een ​​modern beeld van Spanje te schetsen door Serrat, geassocieerd met het Catalaanse Nieuwe Lied , te sturen. Dit was een verrassend besluit van Franco's regime, in de stijl van andere recente beslissingen van RTVE, zoals het sturen van Chicho's Historias de la frivolidad naar internationale festivals, een ironisch verhaal over censuur in Spanje dat, om deze reden, buitenlanders de indruk zou kunnen geven dat het regime niet zo streng was als ze beweerden.

We weten niet of de verkiezing van Serrat interne onrust binnen het Franco-regime veroorzaakte, hoewel Manuel Fraga , de minister die verantwoordelijk was voor RTVE, in zijn dagboeken geen bedenkingen aan de dag legde. Laten we zeggen dat het regime zich er prettig bij voelde om zich moderner voor te doen dan het in werkelijkheid was of wilde zijn.

Opmerkelijk genoeg werd de eerste breuk over de verkiezing van Serrat niet veroorzaakt door het regime, maar door het cultureel Catalanisme. Sommigen waren niet blij met de verkiezing van Serrat en speelden daarmee de partij in de kaart.

P. Serrat zat in een lastige politieke positie, nietwaar?

Pepe Coira : Serrat wilde een populaire zanger worden, in beide talen kunnen zingen. Dat was de taal waarin hij thuis was opgegroeid, zonder dat er sprake was van tegenstrijdigheden. Hij wilde Catalaans en Spaans niet opgeven. Maar na de controverse binnen de Catalaanse samenleving over haar selectie voor het Eurovisiesongfestival, zei ze dat ze alleen zou deelnemen als ze La, la, la in het Catalaans zou zingen. Ze lichtte deze beslissing toe in een weloverwogen brief.

De brief

[Het is de moeite waard om de brief van Serrat te reproduceren ter wille van de context. [Daar gaat-ie].

Afgelopen januari werd ik door TVE geselecteerd om deel te nemen aan het Eurovisie Songfestival dat volgend jaar april in Londen wordt gehouden.

Dat was voor mij een bron van trots, maar tegelijkertijd ook een verantwoordelijkheid. Ik wist dat de ogen en hoop van miljoenen Spanjaarden op mij gericht zouden zijn.

Vervolgens werd het lied La, la, la van Manuel de la Calva en Ramon Arcusa uitgekozen. Ondanks alle, veelal ongegronde, meningen vind ik dat dit lied zeer geschikt is voor het soort festival waarvoor het bedoeld is.

Vanaf dat moment begon ik het lied en mijzelf echt te promoten, en dat uiteraard in heel Europa. Ik reisde daarvoor het land uit om van stad naar stad en van set naar set te gaan. Deze fysieke afstand, gecombineerd met mijn gebrek aan ervaring en overwerk, verhinderde mij om dingen helder te beoordelen ; Ik miste ook het dagelijkse contact met mensen, met de man op straat die ons van een afstandje in de gaten hield en ons nauwlettend volgde.

Ik word al heel lang gekweld door een zorg, een zorg die ik met deze brief met één pennenstreek zeker zal doorbreken. Ik ben en blijf bovenal een Catalaanse zanger, en ik zing al vier jaar in deze taal.

Toen ik werd aangesteld om TVE in Londen te vertegenwoordigen, stond ik alleen bekend om mijn liedjes in het Catalaans. Waarom zou je in Londen niet in het Catalaans zingen, als de Catalaanse versie van La, la, la al klaar is? Het argument van de “officiële taal” lijkt mij niet geldig genoeg om de vraag te ontkrachten.

Op een dag, nog niet zo lang geleden, keerde ik terug naar het land. Ik kwam thuis en sprak met de mensen in mijn straat. Ik besefte dat deze mensen, zo eenvoudig en direct, hetzelfde vroegen als ik: "Waarom niet?" Een mens moet trouw zijn aan zichzelf en aan de mensen die trouw zijn aan hem. Om deze twee redenen stuur ik een brief naar de directeur-generaal van Radio en Televisie, waarin ik hem verzoek mijn argumenten te begrijpen en mij toestemming te geven om in Londen in het Catalaans te zingen. Als dat niet mogelijk is, mijn onherroepelijke ontslag te accepteren.

Ik wil graag dat deze open brief de goede wil weerspiegelt die mij bij het nemen van dit besluit heeft geleid, en ik weet zeker dat alle Spaanstalige mensen mijn redenen zullen begrijpen, zoals ik openlijk en herhaaldelijk in de pers heb aangegeven .

Tegelijkertijd wil ik iedereen bedanken die mij vanaf de dag dat ik voor het eerst het podium betrad tot vandaag heeft aangemoedigd en geholpen. Ook wil ik degenen bedanken die mij hebben bekritiseerd, want uiteindelijk heeft iedereen mij geholpen.

Ontzettend bedankt.

Einde van de brief van Serrat. Volg het interview:

Fran Araújo : De brief is een ingewikkelde zaak. Wij hebben geprobeerd trouw te blijven aan het historische moment, omdat wij veel respect hebben voor Serrat, ook al heeft hij er zelf in de loop der tijd op verschillende manieren over verteld.

Datzelfde jaar bracht Serrat een album in het Catalaans en een in het Spaans uit. Met andere woorden: voor hem was het geen probleem om van de ene taal naar de andere te springen. Anderen gooiden de controverse naar hem toe. Hij zat gevangen tussen het Spaanse en het Catalaanse nationalisme.

Een andere factor was dat Serrat en Massiel allebei erg jong waren en verwikkeld in een industriële en politieke dynamiek die veel groter was dan zijzelf. Serrat was zich daar pas echt van bewust toen ze al een eind op weg was in haar carrière en besefte dat haar beslissing de mensen om haar heen dwarszat.

V. Naarmate de decennia verstreken en dankzij de uitspraken van Íñigo, bereikten de talenten van RTVE om het Eurovisie Songfestival te winnen legendarische hoogten. Was de lobby dan zo overdreven? Steelt men het festival, net zoals de Engelsen denken?

FA: Het is niet eenvoudig om te bepalen hoe ver het regime reikte. We weten wel dat er politieke belangstelling was voor de overwinning, want er werd een flinke economische inspanning geleverd. Er werd 30 miljoen peseta's uitgegeven aan de promotie van het lied, wat een hoop geld was.

PC: Er is weinig bekend over de vermeende lobby. Er zijn tegenstrijdige versies: de nederlaag is een weeskind, maar de overwinning kent vele vaders. Ze hebben het verhaal allemaal op hun eigen manier verteld. Daardoor is het moeilijk te achterhalen wat er gebeurd is. Zo pochte Juan José Rosón, destijds directeur-generaal van RTVE, in een interview dat Spanje vanaf het begin akkoord ging met X stemmen, alsof hij de overwinning wilde opeisen. Maar het idee dat je aankomt, stemmen koopt en al de overwinning binnen hebt, klinkt erg filmisch. Wat Íñigo destijds zei, was dat RTVE programma's van televisiezenders uit andere landen kocht om hun gunst te winnen. Maar was dat een garantie voor de uitslag? Zeker?

FA: Deden andere landen dat ook niet? Het is waar dat Spanje een enorme promotie-inspanning heeft geleverd... maar niemand verwacht de Oscar te winnen zonder een enorme promotiecampagne. Niemand kan zich het nog herinneren, maar toen Pilar Miró directeur was van RTVE, was ze vastbesloten om ervoor te zorgen dat José Luis Garci de Oscar won voor Volver a empezar . Maar het is één ding om geld te investeren om dingen te laten gebeuren, maar een ander ding om stemmen te kopen. Het is niet geloofwaardig om te geloven dat Massiel het Eurovisiesongfestival heeft gewonnen omdat Spanje een man heeft omgekocht om corrupte daden te plegen; Het is redelijker om aan te nemen dat de intensieve promotiecampagne de weg naar de overwinning heeft vrijgemaakt.

PC: Engeland, dat thuis speelde, overtuigde zichzelf ervan dat Cliff Richard de grote favoriet was. Van daar naar het beschouwen als een diefstal als je niet wint, was het maar een kleine stap. Een tijdje geleden verscheen er een boek over de halve eeuw van het Eurovisiesongfestival. Op de coverfoto stond die van Richard, ook al won hij de wedstrijd niet. Volgens sommige Engelsen heeft hij de prijs niet gewonnen omdat Franco hem de prijs had afgenomen. Iedereen vertelt het verhaal zo goed als hij/zij kan.

V. Er is nog een ander onvermijdelijk nadeel aan het Eurovisie Songfestival: hoeveel geld je ook in je koffer hebt, als je niet met een liedje en een artiest komt die op zichzelf staan, dan staat je een zware tijd te wachten, toch?

PC: Massiel heeft inderdaad haar deel gedaan; hoewel zijn overwinning hem opnieuw veel vaders bracht. De dirigent schreef het succes toe aan de versnelling van het tempo die hij had ingevoerd vanwege de tien seconden die moesten worden ingekort. Er werd ook over de jurk gesproken. Kortom, winnen is altijd een combinatie van factoren, maar het is onmiskenbaar dat Massiel de moed had om op een rijdende trein te springen en zich in een paar dagen een onbekend nummer eigen te maken. Als je vóór het festival de krantenarchieven raadpleegt, schiet je in de lach. Door de crisis in de voorselectie, tussen de breuk van Serrat en de overhaaste selectie van Massiel, voorspelde de Spaanse pers dat het een ramp zou worden. Ze legden de pleister op de wond en zeiden: laten we ervan uitgaan dat het verschrikkelijk zal zijn.

FA: Tegenwoordig vinden we het vanzelfsprekend dat Massiel een overweldigende karakterkunstenaar is , maar destijds was ze amper twintig, een onbekende grootheid onder druk, die een magnetische energie uitstraalde in haar optreden. Zij was een heel andere kunstenaar dan Serrat, een type met een rustiger tempo. Massiel trok eropuit om de wereld te veroveren, en dat deed ze.