Emmanuelle Bayamack-Tam: "Westerse samenlevingen zijn te prozaïsch en commercieel."

De Franse schrijfster Emmanuelle Bayamack-Tam , winnares van de Médicis-prijs en de Inter Book Prize, kwam naar Buenos Aires om deel te nemen aan de 49e Internationale Boekenbeurs . In dit kader presenteerde hij zijnromans Arcadia en The Thirteenth Hour, twee werken die gesloten gemeenschappen, identiteit en de zoektocht naar betekenis onderzoeken.

In Arcadia (2018) laat de auteur ons kennismaken met Liberty House, een utopische gemeenschap geleid door een charismatische leider genaamd Arcady. De hoofdpersoon, Farah, probeert in deze gemeenschap haar identiteit te begrijpen in een wereld die traditionele normen ter discussie stelt . The Thirteenth Hour (2022) richt zich daarentegen op Farah, een jonge vrouw die opgroeit in een religieuze gemeenschap die door haar vader, Lenny, is opgericht en die spiritualiteit, poëzie en onconventionele overtuigingen combineert.

Het is een vrij merkwaardige gemeenschap: feministisch, queer en animalistisch, waarin God niet wordt genoemd en in plaats daarvan de dichters Gérard de Nerval en Arthur Rimbaud worden aanbeden. De titel van de roman verwijst namelijk naar een sonnet van Nerval, getiteld "Artemis". Hierin verwijst de auteur naar het gebruik van de dertiende lettergreep, iets wat ongebruikelijk is in sonnetten. Het kan zowel de laatste als de eerste lettergreep zijn.

Beide romans hebben een aantal zaken gemeen: de reflectie op de utopie en de grenzen ervan, de rol van charismatische figuren, de vloeibaarheid van identiteit en de kracht van taal en poëzie . Met intens proza ​​en een ironisch perspectief daagt Bayamack-Tam maatschappelijke structuren uit en nodigt ons uit om de relatie tussen individuele vrijheid en gemeenschap te bevragen.

De schrijfster, geboren in Marseille in 1966, is hoogleraar moderne literatuur en doceerde 35 jaar lang literatuur aan het Lycée . Ze is de auteur van een twintigtal romans en twee toneelstukken. Een deel van deze werken werd gepubliceerd onder het pseudoniem Rebecca Lighieri.

In gesprek met Clarín opent Bayamack-Tam de deuren van zijn literaire universum om ons uit te dagen over de mogelijkheden en tegenstrijdigheden van onze eigen overtuigingen.

–Deze twee werken tonen zijn interesse in het onderzoeken van marginaliteit, overtreding en identiteit. Welke ervaringen of gevoelens hebben je geïnspireerd ten aanzien van deze onderwerpen?

–Ik distantieer mij van mijn echte leven. Ik schrijf fictie, ook al wordt die fictie gevoed door wat ik beleef. Hoe dan ook, wat ik schrijf is autobiografisch, maar ik probeer ook personages te kiezen die heel ver van mij af staan, mensen die vaak aan de rand van de maatschappij staan. Ik wil namelijk niet het verhaal vertellen van een burgerlijke, blanke, heteroseksuele persoon die, zoals ik zelf heb ervaren, extreem beperkt is door normen.

–In beide romans bevinden de personages zich grotendeels vrijwillig aan de rand van de maatschappij…

–Natuurlijk stichtten ze gemeenschappen. Er zijn personages die er vreemd uitzien en die enigszins uitgesloten zijn van de liefdesmarkt. Dat kan zijn vanwege hun leeftijd, hun verval, hun lelijkheid of, zoals bij Farah, vanwege hun interseksualiteit. Wat mij interesseert is dat er in de marge, naar mijn mening, vaak afwijkende, vrijere manieren van leven bestaan, die een inspiratie kunnen zijn voor degenen onder ons die niet in de marge leven.

–Net als de personages van Charles Baudelaire die voortdurend boven zijn werk lijken te zweven…

–De Bloemen van het Kwaad waren voor mij in eerste instantie een soort schok, maar ook de Metamorfose van Ovidius, die in alles wat ik schrijf terugkomt, waarin ik een voorliefde ontdekte voor vloeiendheid, voor transformatie, voor het laten overgaan van een personage van de ene soort naar de andere, van het ene geslacht naar het andere. Maar schrijven betekent voor mij dat ik mij schaar in de rij van auteurs als Zola, Nerval, Balzac en Rimbaud. Ik kan verwijzen naar Kafka, Dickinson, Woolf, Proust en Racine, maar dat weerhoudt mij er niet van om ook naar populairdere auteurs of producten te verwijzen...

–In beide werken, maar vooral in The Thirteenth Hour , komt het idee van het aanbidden van poëzie alsof het een God is, de God Nerval, als je dat zo wilt noemen, heel sterk naar voren. Wat is jouw connectie met spiritualiteit en overtuigingen?

–Ik weet niet of ik wilde dat poëzie God zou vervangen, maar in ieder geval wilde ik dat er een troostcollectief rond poëzie zou ontstaan ​​en dat poëzie de plaats van geloof zou innemen voor de mensen die niet meer in God geloven; om toegang te krijgen tot iets dat hen betekenis geeft. Zo eenvoudig is het niet, maar het lijkt mij dat de westerse samenlevingen te prozaïsch en te mercantilistisch zijn. Daarom stelde ik me deze licht dissidente, licht waanzinnige gemeenschap voor, waarin schoonheid en poëzie de plaats innemen van geloof.

–Hoe verliep het proces van het bedenken van deze heel bijzondere utopische gemeenschappen? Welke modellen heb je gebruikt om ze te maken?

–Ik was geïnteresseerd in sekten zoals de Orde van de Zonnetempel, de eco-steden die bijvoorbeeld in Portugal bestaan, een gemeenschap die in Frankrijk bestaat en die Longo Mai heet. Aan de andere kant is er een soort religieuze broederschap die me al lange tijd interesseert, die in Frankrijk minstens sinds de 12e eeuw bestaat, genaamd “De Broederschap van de Vrije Geest”, die clandestien was en daarom weinig over bekend is…

–Wat is uw interesse?

–In een zeker verlangen naar emancipatie dat men daar waarneemt; een verlangen om uit het systeem te breken en te vechten tegen de gevestigde orde, om andere manieren van liefhebben te bedenken, andere manieren van machtsopvattingen en van omgaan met geld. Het gaat altijd om die drie thema's: wat we doen met de liefde - met polyamorie, de afwijzing van exclusieve liefde, de afwijzing van heteroseksualiteit; Wat we met geld doen - deze gemeenschappen opereren op een communistische manier, laten we zeggen - en wat we met de verdeling van de macht doen - over het algemeen hanteren deze gemeenschappen in die zin een zekere horizontaliteit.

–In Arcadia komt deze verschuiving van grenzen vooral op krachtige wijze tot uiting…

–In Arcadia is Liberty House een gemeenschap die is opgericht door Arcady. Ze proberen respectvollere leefregels te hanteren. Omdat ze vegetariërs zijn, is het een gemeenschap waarin alle volwassenen samen slapen. Het is geen pedofiele gemeenschap, maar mannen, vrouwen van alle leeftijden en met elke specificiteit slapen samen. Ik wilde die gemeenschappen laten zien die geweldige principes en mooie waarden hebben. Het zijn gemeenschappen die bijvoorbeeld immigranten verwelkomen.

–Lopen deze gemeenschappen, die vrijheid als principe hanteren, volgens u het risico om in het tegenovergestelde te vervallen, in een zekere isolatie, zoals andere religieuze doctrines of systemen?

–Wat zeker is, is dat veel van deze gemeenschappen door de geschiedenis heen hebben gefaald, hetzij vanwege sektarische belangen, hetzij omdat er een goeroe was die de leiding probeerde te nemen, hetzij omdat liefdevolle relaties, in het streven naar vrijheid, uiteindelijk mislukten. Ik heb dus een ambivalente relatie met deze gemeenschappen: tegelijkertijd geloof ik in hen, in de kleine collectieven die autonoom willen zijn, maar het is een ambivalente relatie omdat deze gemeenschappen zowel een kern van vrijheid als een kern van uitsluiting kunnen zijn.

–Over ambivalentie gesproken: in The Thirteenth Hour is het personage Lenny, de oprichter van de community, perfect. Was uw bedoeling met dit personage oprecht of ironisch? Moeten we Lenny geloven?

–Ik zag Lenny als een perfect personage. Ik heb alle begrip voor hem. Eén eigenschap heeft hij: hij kent geen narcisme, geen egocentrisme en geen ijdelheid. Hij is vriendelijk, onbaatzuchtig, energiek en een charismatisch karakter. Voor mij is Lenny een echte altruïst, een heilige, een bewonderenswaardig personage, maar ik begrijp dat de lezer hem op een dubbelzinnige, tegenstrijdige manier kan zien...

–Beide werken roepen een utopie op. Wat zal er met hen gebeuren? Zijn ze succesvol of juist falen ze?

–Het zijn twee utopieën die mislukken. In Arcadia vestigen ze zich op het platteland, ze zijn milieuactivisten, ze zijn tegen de uitbuiting van dieren, daarom zijn ze vegetariërs; Ze omvatten mensen met verschillende mogelijkheden. Je zou willen dat dat zou werken, maar ze worden vervolgd door de pers omdat hun werkwijze als problematisch wordt beoordeeld en uiteindelijk falen ze, en in The Thirteenth Hour, die gemeenschap. wat een soort revolutionair thuis is, slagen ze er niet in hun discipelen te mobiliseren. Het is niet zeker dat alle utopieën zullen mislukken, het zijn relatieve mislukkingen, maar bij Farah, die jong is en veel dingen begreep, bestaat er geen twijfel over dat zij de macht zal overnemen.

De auteur wordt vandaag, vrijdag, om 19.00 uur voorgesteld in de boekhandel Eterna Cadencia en op zaterdag de 10e wordt ze samen met schrijver Miguel Bonnefoy geïnterviewd door professor Diego Chotro, directeur van de Alliance Française van Belgrano, in de boekhandel Las Mil y Una Hojas, 960 Córdoba Avenue, om 11.00 uur. Deze activiteit is in het Frans. Alles met de steun van het Franse Instituut van Argentinië. Gratis toegang totdat de zaal vol is.