Liefde vanuit wetenschappelijk oogpunt: wat het is, hoe het ontstaat en wat het in stand houdt

'Romeo en Julia', 'The Notebook' of 'I Will Always Love You'... Het zijn de titels van films met een centraal thema: liefde. Die onbeschrijfelijke kracht die vlinders in onze buik doet fladderen en ons tot gekke dingen aanzet. Die inspiratiebron voor dichters, filosofen en kunstenaars. Maar wat zegt de wetenschap over dit vreemde, universele fenomeen?

In dit artikel bespreken we, net als alles binnen de psychologie, liefde als een reeks gedragingen die plaatsvinden tussen een persoon en zijn omgeving, en specifieker tussen een subject en een 'geliefd object'.

In de aanwezigheid van de geliefde (of bij de gedachte daaraan) ontstaat een reeks aangename persoonlijke gewaarwordingen (gedachten aan samenzijn, herinneringen aan gedeelde momenten, intieme fantasieën, ideeën over toekomstige projecten, aangename emoties) na de associatie tussen genoemde persoon en andere aantrekkelijke stimuli, dat wil zeggen andere stimuli die voor ons eerder al aangenaam waren (genegenheid, intimiteit, passie, schoonheid, plezier, vermaak, steun, zorg, enz.), die toenaderingsreacties ten opzichte van deze persoon vergemakkelijken (volgens de 'Functionele Analyse van Menselijk Gedrag', gecoördineerd door UAM-professor María Jesús Froxán, 2020).

In werkelijkheid zijn de 'vlinders' in de buik niets meer dan een reeks fysiologische reacties die het zenuwstelsel in gang zet als reactie op de geliefde stimulus: maagpijn, snelle hartslag, zweten, etc. Deze reacties associëren we met die persoon in die context en noemen we 'liefde', maar in andere omstandigheden zouden we het zonder aarzelen 'angst' noemen (bijvoorbeeld tijdens een sollicitatiegesprek).

Op dit punt wisselen geliefden talloze gedragingen uit die als bekrachtigers fungeren, waardoor het steeds waarschijnlijker wordt dat ze contact met de ander willen hebben (volgens de behavioristische theorie van BF Skinner, 1977). Als deze uitwisseling van gedragingen bovendien seks omvat, een van de krachtigste onvoorwaardelijke bekrachtigers, is de kans groot dat dit geassocieerd wordt met woorden die dicht bij het concept liefde staan ​​(Froxán, 2020). Een van de meest opvallende aspecten in dit geval is dat wat iemands liefdevolle gedrag bekrachtigt, de bekrachtiging van het gedrag van de ander is. Dat wil zeggen, wat het gevoel van plezier genereert, is dat de ander plezier beleeft aan wat je doet.

Zo begint het sensibilisatieproces : de waarde van de bekrachtigers die aan de geliefde worden gekoppeld (hoe simpel ze ook lijken) is zo krachtig, en de emotie die ze oproepen is zo intens, dat andere bekrachtigers in onze context tijdelijk kunnen afnemen, zoals uitgaan met vrienden of een hobby beoefenen (volgens behaviorist Santiago Benjumea, 2013). Heb je je ooit afgevraagd waarom die vriend elke keer verdwijnt als hij een vriendin krijgt?

Op deze manier leren we de prettige gevolgen te anticiperen van het doorbrengen van tijd met onze geliefde in zijn of haar afwezigheid. Hierdoor wordt de kans groter dat we gedrag vertonen dat ons dichter bij prettige gevoelens brengt. Dat wil zeggen dat we sterk gemotiveerd zijn om voortdurend bij die persoon te zijn.