Zwemmen | Bang, maar toch een beetje

Mohammad Shaban kijkt vanaf de rand van het zwembad naar het water. In het Tempelhof Openbaar Zwembad spetteren, zwemmen en lachen zo'n 50 kinderen. In het midden van het zwembad kijken twee instructeurs boven hun hoofdjes uit. Ze houden toezicht op de niet-zwemmers, die net beginnen met water . Aan de rand van het zwembad zwemmen sommigen al zelfstandig heen en weer over de banen. Anderen houden kickboards vast en schoppen hun benen naar achteren om zich voort te bewegen. Velen worden gedragen door gele badnoedels. "De kinderen moeten nog leren hun lichaam rechtop te houden", legt Shaban uit.

In intensieve cursussen zoals deze leren Berlijnse kinderen zwemmen die anders de kans niet zouden hebben gehad. De gratis vakantiecursussen worden aangeboden door de Berliner Zwembond – met steun van de Berlijnse Senaat en de Berliner Landessportbund (LSB). "Ook wij, de coaches, zijn blij dat we de kinderen deze mogelijkheid kunnen bieden. Soms komen er kinderen van wie de ouders zelf niet kunnen zwemmen. Voor ons is het een kans om samen met ons het water te leren kennen", zegt de 36-jarige.

Mohammad Shaban geeft les. Er zijn vier zwemlessen per dag voor kinderen vanaf groep 3. Daarna volgt een extra les voor de oudere kinderen tot en met groep 10. Elk kind krijgt een week lang één zwemles per dag. Het doel is "niet alleen om de kinderen te leren zwemmen , maar ook om ze zich veilig te laten voelen in het water", zegt Shaban. Zo'n 700 kinderen nemen deel aan de zwemlessen in de districten Tempelhof, Tiergarten en Marzahn; hij schat dat 500 van hen afstuderen met een zwemdiploma.

Zwemleraar Shaban vluchtte in 2015 uit Syrië . Aanvankelijk hielp een smokkelaar hem de grens met Turkije over: "Turkse soldaten schoten op me. Maar gelukkig raakten ze me niet," grapt hij. Zijn uitdrukking blijft vriendelijk terwijl hij zijn trieste verhaal vertelt; hij klinkt bijna vrolijk. Op weg van Turkije naar Griekenland, zegt hij, zaten er elf of twaalf in een bootje waar maar plaats was voor vier. "De meesten konden niet zwemmen. Ik bleef me afvragen hoe ik iedereen zou kunnen helpen als er iets gebeurde. Mijn beste vriend was bij ons, die niet kon zwemmen, maar er waren ook kinderen en ouderen." Na vier uur landden ze op het Griekse eiland Kos. "Vanuit Griekenland liepen we twee dagen naar Servië," zegt hij. Met de hulp van een andere smokkelaar arriveerde hij uiteindelijk in Passau.

Na drie jaar in Beieren hoorde hij in 2018 voor het eerst over de Berliner Landessportbund. "Ze leiden mensen met vluchtelingenervaring op tot coach", vertelde een vriend hem. Shaban solliciteerde, verhuisde naar Berlijn en behaalde zijn C-licentie als trainer bij de sportbund. "Daarna deed ik wat vrijwilligerswerk bij sportclubs; het was voor mij een kwestie van geven en nemen", zegt hij. Toen de coronapandemie uitbrak, mochten zelfs de clubs niet meer sporten. Shaban zwoegde bij een logistiek bedrijf totdat de Berliner Landessportbund hem in 2021 opnieuw contacteerde. "Ze wisten dat ik geïnteresseerd was in zwemmen; ze kenden mijn verhaal: ik had in Syrië al vrienden leren zwemmen." De LSB bood hem een opleiding tot zwemcoach aan. "Ik heb al mijn vakantiedagen hiervoor gebruikt – en toen heb ik het gehaald", straalt Shaban.

In 2021 rondde hij zijn opleiding tot zweminstructeur af als een van de twintig cursisten. Sindsdien heeft hij de leiding van de cursussen in Berlijn overgenomen. "We waren gewoon zo blij met Mohammad", zegt Manuel Kopitz, directeur van de Berlijnse Zwembond, die die dag te gast is aan de rand van het zwembad in Tempelhof. "Hij heeft zich zo positief ontwikkeld. We wisten al snel dat hij het kon." Shaban is dankbaar voor de steun: "Daarom heb ik altijd vrijwilligerswerk gedaan. De sportbond financierde mijn licentie; het is belangrijk voor me om iets terug te doen."

Ondertussen wagen sommige kinderen zich in dieper water. Zelfs niet-zwemmers durven iets dieper te gaan. Twee instructeurs begeleiden hen. "Ze brengen de kinderen nu van ondiep naar diep water – maar alleen als ze zich zeker genoeg voelen", legt Shaban uit. "Iedereen zou minstens één keer moeten ervaren hoe het voelt om in het water te zijn."

Veel van deze basisschoolleerlingen halen aan het eind van de week hun zeepaardjescertificaat. De meesten hebben tot nu toe alleen maar nare ervaringen in het water gehad. Shaban wil de kinderen ook helpen hun angsten toe te geven. "Sommigen willen het niet laten zien," zegt hij. Daarom heeft hij geleerd er met ze over te praten: "Zonder dat ze zich schamen!" Ook hij heeft angst in zijn leven ervaren. "Ik zeg altijd tegen de kinderen: Jullie moeten bang zijn. Anders spring ik misschien de diepte in en verdrink ik," legt de zweminstructeur uit. "Daarom moeten we bang zijn, maar niet zo erg."

Dan is de les afgelopen. Shaban leidt de kinderen naar buiten. Het pad leidt over natte tegels op de vloer, langs gele muren, naar het schoenenrek en dan naar de uitgang. De volgende kinderen zijn al aan het ravotten voor de glazen deuren. Ze kijken Shaban met grote ogen aan, vol verwachting voor hun zwemles. Hij glimlacht. Dan doet hij de deur open.