Na protesten van fans ziet Fortuna Düsseldorf af van transfer van Israëlische voetballer – de zaak kent alleen maar verliezers

Hoe ver reikt de macht van fans? Zulke vragen komen in veel Europese competities veel minder vaak voor dan in Duitsland, waar de ultrabeweging diepgeworteld is. Sommige fangroepen zien zichzelf als hoeders van tradities en morele gebruiken, en hun invloed is soms aanzienlijk.

Toen Fortuna Düsseldorf vorige week aankondigde de Israëliër Shon Weissman niet te contracteren, eiste een ultragroep de overwinning voor zichzelf op. Ze waren een petitie gestart tegen de komst van de aanvaller.

De gebeurtenissen een schandaal noemen is geen overdrijving. Ze veroorzaakten nogal wat ophef in Duitsland. De club en de speler, die recentelijk voor Granada in de Spaanse tweede divisie speelde, hadden zelfs al een akkoord bereikt. Weissmann had zijn medische keuring al afgerond. Dat het contract niet werd getekend, kwam doordat Weissmanns gedrag plotseling op sociale media werd besproken.

Direct na het bloedbad van Hamas, waarbij op 7 oktober 2023 bijna 1200 Joden omkwamen, was Weissman gecharmeerd van berichten waarin wraakfantasieën werden geuit. Een ervan werd door de krant Bild als volgt geciteerd: "Wat is de logische reden dat er nog geen 200 ton bommen op Gaza zijn gegooid?" Hij voegde eraan toe: "Er zijn geen onschuldigen; we hoeven ze niet te waarschuwen voordat we ze bombarderen. Maak Gaza gewoon helemaal af." De berichten waren slechts tijdelijk; Weissman verwijderde ze, omdat het een vergissing was. Dat was echter niet genoeg om de kwestie te laten rusten.

Düsseldorf zag uiteindelijk af van de deal en hield in eerste instantie de redenen van de club geheim: "We hebben Shon Weissman uitgebreid onderzocht, maar uiteindelijk besloten hem niet te contracteren." Dit gaf aanleiding tot allerlei speculaties.

Zo ontstond een delicate situatie, waardoor het moeilijk was om de situatie te volgen. Aan de ene kant waren er de reflexmatige beschuldigingen aan het adres van Fortuna: in een polemiek noemde columnist Jan Fleischhauer de club "zeker Arisch", een bewering die een blik op de selectie snel had kunnen weerleggen. De Joodse gemeenschap in Düsseldorf noemde het in een eerste reactie een anti-Israëlische campagne.

Maar al snel leken de zaken anders. Alon Meyer, voorzitter van Maccabi Duitsland, de vereniging van Joodse sportclubs, weet hoe het is om antisemitische vijandigheid te ondergaan. Hij leidt meer dan 40.000 leden. Sinds 7 oktober 2023 klagen Maccabi-atleten over aanvallen die verder gaan dan woorden. Meyer schuwt dan ook harde kritiek niet. Toen voormalig Bayern München-verdediger Noussair Mazraoui een Instagram-bericht likete waarin hij de Palestijnen de overwinning toewenste, riep Meyer op tot Mazraoui's schorsing.

Meyer komt echter tot een andere conclusie wat betreft Weissman. Hij kan geen spoor van antisemitisme bespeuren – integendeel, Düsseldorfs gedrag was begrijpelijk gezien wat er over Weissman aan het licht is gekomen. De standpunten die Weissman zou hebben vertegenwoordigd, zijn absoluut niet te tolereren en de afwijzing was volkomen terecht. "Als er geen spelers worden gecontracteerd die onze waarden niet delen, zou ik het de club niet kwalijk nemen. Dat zijn de duidelijke signalen die we nodig hebben", aldus Meyer.

Het zou professioneel zijn geweest als het publiek er niet eens van op de hoogte was geweest. Klaus Allofs, CEO van Düsseldorf, zei na afloop: Als Fortuna Düsseldorf antisemitische neigingen had, zouden ze niet van plan zijn geweest een Joodse professional aan te nemen.

Slechte communicatie: De ploeg uit Düsseldorf moet deze beschuldiging accepteren, bevestigt Meyer: "Zelfs door hem uit te nodigen en hem te laten komen voor een medische keuring – daar ging veel verwarring over. Zulk onderzoek kan vooraf worden gedaan."

Dit liet ruimte om het incident tot een schandaal te maken. Zowel tegenstanders als degenen die een antisemitische campagne vermoedden zonder de redenen te overwegen, gingen te ver. En een blik op de petitie van de Ultras laat zien dat de rechtszaak tegen Weissman wordt aangespannen zonder de beschuldigingen te specificeren. Er wordt vaag over waarden gesproken. Iedereen die zo vaag redeneert, stelt zich kwetsbaar op.

De discussie laat inderdaad ook zien hoe ver sommige debatten van hun fundamenten zijn afgedwaald. De Süddeutsche Zeitung merkte op dat de club Weissman niet zou moeten contracteren. Dat klopt volkomen. Het artikel is ook gebaseerd op een artikel in het Israëlische dagblad Haaretz, dat Weissman fel bekritiseerde: Weissman wordt nu geconfronteerd met de gevolgen van zijn daden en moet daarvoor de verantwoordelijkheid nemen. Ook daar valt absoluut niets tegenin te brengen.

Het naschrift van de Israëlische commentator bevatte echter een problematische analogie. Hij noemde voorbeelden van Duitse clubs die na 7 oktober 2023 sancties oplegden aan spelers , waaronder Noussair Mazraoui en Anwar El Ghazi, die door Mainz 05 werd ontslagen omdat hij de slogan "Van de rivier naar de zee" mooi vond en niet openstond voor kritiek.

Op het eerste gezicht lijken de reacties vergelijkbaar. Onder invloed van de pogrom uitte Shon Weissman een fantasie over uitsterven en beweerde hij dat de moslimspelers met hun gedrag een zojuist plaatsgevonden bloedbad goedkeurden. Wat echter verontrustend was, was hoe bondig Weissmans management de zaak aanpakte: de speler "likete slechts een paar Twitter-berichten en verwijderde ze onmiddellijk". Deze woordkeuze getuigt van een duidelijk gebrek aan besef van het overschrijden van grenzen.

De discussie kent alleen maar verliezers. Maar Alon Meyer ziet niet alleen maar negatieve kanten: "Eigenlijk is er ook iets goeds uit voortgekomen. Andere Bundesliga-clubs zouden hier in de toekomst nog wat van kunnen leren."