Een Italiaanse oriëntatieloper is overleden tijdens de Wereldspelen in China – twee weken later zijn de omstandigheden van zijn dood nog steeds onduidelijk

Dinsdag werd de Italiaanse oriëntatieloper Mattia Debertolis begraven in zijn geboorteplaats Primiero in Trentino. De ceremonie vond plaats in een openluchtarena met meer dan 1000 aanwezigen, waaronder de Italiaanse minister van Sport Andrea Abodi.

Debertolis overleed een week geleden in het ziekenhuis van Chengdu, China, in aanwezigheid van zijn familieleden, die met spoed ter plaatse waren gebracht. Vier dagen eerder werd de 29-jarige bewusteloos aangetroffen in het veld tijdens de middellange afstandsloop op de Wereldspelen.

De omstandigheden van deze race, die 50 kilometer ten oosten van Chengdu plaatsvond, waren in meerdere opzichten bijzonder: het wedstrijdgebied was onoverzichtelijk en omvatte boerderijen, plantages, landbouwgrond, boomgaarden, kleine bossen en kleine meren met een doolhof van onduidelijke paden – onbekend voor alle deelnemers, maar zeker niet oneerlijk.

Het terrein bood weinig schaduw, waardoor hardlopen in de zon en bij temperaturen van minstens 34 graden Celsius een ware marteling was. Dat de wedstrijd 's ochtends tussen 9 en 11 uur plaatsvond, maakte de beproeving voor de deelnemers extra zwaar. Trainingslopen op vergelijkbaar terrein, zoals gebruikelijk is voor belangrijke internationale evenementen, waren voor de World Games niet mogelijk. De organisatie bood echter een dag voor de wedstrijd een korte, representatieve testrun aan. De lopers wisten dus wat ze in het terrein konden verwachten, maar onderschatten de effecten van hitte en vochtigheid. Iedereen droeg een gps-zender, zodat het begeleidend personeel bij de finish de bewegingen van de lopers op een kaart kon volgen.

De atleten moesten echter navigeren met alleen een kaart en kompas, zoals gebruikelijk bij traditionele oriëntatielopen. Er waren versnaperingen verkrijgbaar bij de start, bij twee controleposten langs de route en bij de finish. Desondanks hadden de deelnemers het duidelijk moeilijk: twaalf van de veertig deelnemers die aan de race begonnen, finishten niet.

De Hongaar Ferenc János bijvoorbeeld, startte duidelijk te agressief en had na driekwart van het parcours meer dan een minuut voorsprong, maar verloor vervolgens zijn evenwicht en gaf de race op. De Zwitser Riccardo Rancan koos een andere strategie: hij begon voorzichtig, tolereerde kleine onzekerheden op weg naar de eerste controleposten en lag halverwege bijna twee minuten achter. Vervolgens schakelde hij een tandje bij, zette persoonlijke records op vijf secties en won uiteindelijk met meer dan twee minuten voorsprong op zijn eerste concurrent. Maar ook Rancan kwam pas na 45 minuten over de finish – op een parcours waarvan de organisatoren hadden ingeschat dat het 35 minuten zou duren.

De meningen over de race in Chengdu waren sterk verdeeld. Technisch gezien was het evenement goed georganiseerd, met hordes vrijwilligers, en elk controlepunt werd bewaakt. China heeft echter weinig ervaring met internationale oriëntatiewedstrijden; de sterke steun van de Internationale Oriëntatieloopfederatie (IOF) was duidelijk merkbaar.

De eisen aan de lopers waren echter te hoog. Onder deze extreme omstandigheden was het misschien beter geweest om helemaal niet te starten, zeggen sommigen. Ze melden dat lopers in elkaar zakten of bijna wankelend de finish bereikten.

De succesvolle Zwitser zei echter dat een wedstrijd als die in Chengdu zeker zijn plaats had in de buitensport oriëntatielopen. Het was echter meer een ervaring dan een geldige maatstaf – bijna een avontuur.

Het belang van de World Games, deze niet-olympische sporten, is op zijn best gematigd in het oriëntatielopen. Wereldkampioenschappen, Europese kampioenschappen en het WK voetbal genieten een hogere prioriteit. Slechts 20 bonden namen deel in China; op de wereldkampioenschappen een maand eerder in Finland waren dat er meer dan twee keer zoveel. Noorwegen, Finland en Denemarken, de wereldtop, ontbraken volledig in Chengdu. Bovendien mochten er slechts twee lopers van elke bond deelnemen. Riccardo Rancan, de derde Zwitserse atleet en wereldkampioen, profiteerde van een wildcard.

Wat leidde tot de dood van Mattia Debertolis blijft onduidelijk. Waren het de extreme omstandigheden? Een ongeluk? Een medisch probleem? En arriveerde er snel genoeg hulp? De civiel ingenieur, die in Stockholm aan zijn proefschrift werkte, was in ieder geval goed voorbereid. Momenteel staat hij 137e op de wereldranglijst voor middellange/lange afstand oriëntatielopen en 31e in sprintoriëntatielopen, maar hij was meer een specialist in korte afstanden van meer dan 15 minuten. Debertolis had zich ten doel gesteld om internationaal consistent in de top tien te eindigen, iets wat hem in 2024 al eens was gelukt tijdens de World Cup. Hij wilde in 2027 een WK-medaille winnen – iets wat nog geen enkele in Italië geboren atleet ooit is gelukt.

Bijna twee weken na de wedstrijd hebben de IOF en de organisatoren in China de doodsoorzaak nog steeds niet bekendgemaakt. Ze zijn van plan de zaak verder te onderzoeken; hun communicatiebeleid is raadselachtig.

Debertoli's vader zei dat Mattia ondanks de hitte nooit opgaf. De Italiaanse bond reageerde op een verzoek om commentaar door te zeggen dat hij alles wat hij wist, had onthuld. De dood van Mattia Debertoli blijft dus in mysterie gehuld.