'Surrealistische verschillen': waarom de rest van het vrouwenvoetbal met jaloezie uitkijkt naar het EK

Volle stadions zijn een uitzondering op de WAFCON van dit jaar. IMAGO/Shengolpixs

De Braziliaanse aanvoerder Kerolin was gespannen. "De hele wereld verandert, en niemand hier maalt erom. Dat is onmogelijk," tierde de 25-jarige, wiens nationale ploeg net met 6-0 had gewonnen van Bolivia. Op de Copa América Femenina , de Zuid-Amerikaanse equivalent van het EK voor vrouwen, bracht de overwinning de Seleção een flinke stap dichter bij de halve finales. Maar er was weinig te bekennen van een ontspannen stemming onder de Brazilianen na afloop. In plaats daarvan was er woede, frustratie en teleurstelling.

De reden hiervoor was niet op het veld gebeurd, maar ernaast. En het was precies wat er op dat veld had moeten gebeuren. Precies de plek waar de Braziliaanse en Boliviaanse spelers zich hadden willen opwarmen voor de wedstrijd – iets wat de organiserende bond CONMEBOL niet toestond uit angst voor overbelasting van het veld. Het resultaat: beide teams moesten zich opwarmen in een gedeelde binnenruimte van slechts een paar vierkante meter, zoals bleek uit video's op sociale media . Een organisatie "die in elk amateurtoernooi beter presteert", klaagde de Braziliaanse middenvelder Ary Borges.

Dergelijke ontwikkelingen lijken bijna ondenkbaar op het huidige EK voor vrouwen. Het EK in Zwitserland lijkt zo professioneel georganiseerd, goed georganiseerd en met zoveel belangstelling ontvangen dat de wereldwijde problemen van het vrouwenvoetbal maar al te gemakkelijk over het hoofd worden gezien. De omvang van deze problemen wordt echter duidelijk zichtbaar bij de twee continentale toernooien die parallel aan het EK plaatsvinden: de Zuid-Amerikaanse Copa América Femenina en de Women's Africa Cup of Nations (WAFCON).

Het staat buiten kijf dat het vrouwenvoetbal enorme vooruitgang heeft geboekt in Afrika en Zuid-Amerika. WAFCON-gastland Marokko heeft onlangs zijn budget voor vrouwenvoetbal vertienvoudigd tot 65 miljoen dollar, en Copa América-gastland Ecuador heeft onlangs zijn eerste high-performance center voor vrouwenvoetbal geopend. Het Braziliaanse vrouwenelftal is al decennia een kracht om rekening mee te houden op WK's, en ook Colombia en Argentinië boeken steeds meer vooruitgang in hun voetbalontwikkeling. "Vroeger hadden we Messi en Riquelme als rolmodellen. Nu hebben de meiden ons, en dat is geweldig", zegt de Argentijnse middenvelder Flor Bonsegundo.

Dit maakt het des te bitterder om te bedenken met welke vele problemen het Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse vrouwenvoetbal nog steeds kampt. Tijdens de WAFCON van dit jaar verliep zelfs de planning een complete chaos: het toernooi zou oorspronkelijk vorig jaar plaatsvinden, maar dit werd bemoeilijkt door de deelname van Zambia en Nigeria aan de Olympische Spelen. Slechts enkele weken voor de geplande start en na massale publieke protesten stelde de organiserende bond CAF de competitie met een jaar uit tot juli 2025 – met als gevolg dat talloze Afrikaanse teams al meer dan anderhalf jaar niet aan een competitie hebben deelgenomen.

Negentien maanden na afloop van de kwalificatieronde ging het toernooi eindelijk van start op 5 juli. De wedstrijden werden vrijwel altijd in vrijwel lege stadions gespeeld, en de enige wedstrijd met gastland Marokko zat steevast vol. Daar wekt WAFCON niet alleen de belangstelling van het grote publiek – naar verluidt verwacht de koninklijke familie, na haar enorme investering in vrouwenvoetbal, niets minder dan de overwinning van het toernooi. Marokko is daar nog één overwinning van verwijderd, want het gastland speelt zaterdag de finale tegen Nigeria.

De Noord-Afrikanen hadden de finale al bereikt op de laatste WAFCON, maar werden nipt verslagen door Zuid-Afrika. De regerend kampioen had het dit jaar echter nog moeilijker: vanwege openstaande betalingen van hun eigen bond moesten de Zuid-Afrikaanse spelers vóór het toernooi staken, en de sportcarrière van de voormalige kampioenen eindigde in de halve finales.

Een vergelijkbaar beeld ontvouwt zich momenteel bij de Copa América Femenina, waarvan de finale op 2 augustus plaatsvindt. Er werd gedreigd met stakingen door de Uruguayaanse ploeg, maar pas kort voor aanvang van het toernooi bereikten de spelers een akkoord met hun bond over betere trainingsomstandigheden, waardoor een boycot kon worden voorkomen. Ook bij de Copa zijn de stadions slechts halfvol voor wedstrijden tussen gastland Ecuador of buurland Colombia, maar tot op heden zijn ze nog geen enkele keer uitverkocht geweest.

Het prijzengeld van $ 1,5 miljoen dat de winnaar van het Zuid-Amerikaanse toernooi krijgt, zal waarschijnlijk een grotere stimulans zijn. Het prijzengeld voor WAFCON is ook behoorlijk respectabel: de toernooikampioen ontvangt $ 1 miljoen, en het totale budget voor de Afrikaanse competitie is zelfs met 45 procent verhoogd tot $ 3,75 miljoen. Een aanzienlijke stijging, maar nog steeds verwaarloosbaar vergeleken met het Europees Kampioenschap voor vrouwen en de prijzenpot van meer dan $ 40 miljoen.

Het is dan ook begrijpelijk dat spelers en coaches momenteel met een mengeling van afgunst en ongeloof naar Europa kijken. "Ik heb vandaag het EK gekeken. De verschillen in organisatie, toeschouwers en investeringen zijn surrealistisch", zei de Braziliaanse aanvoerder Kerolin na het schandaal in de wedstrijd tegen Bolivia. En de Zweedse coach Kim Björkegren, die Ghana naar de halve finales van WAFCON coachte, benadrukte dat er "zoveel talent in het land is. Als we slechts vijf procent van de Zweedse organisatie zouden kunnen binnenhalen, zouden we een team hebben dat wereldwijd goed zou kunnen spelen."

De WAFCON en de Copa América Femenina hebben inderdaad bewezen dat er geen gebrek is aan voetbalkwaliteiten – en niet alleen door de prestaties van sterren als Barbra Banda (Zambia), Linda Caicedo (Colombia) of de Braziliaanse legende Marta , die speciaal voor het toernooi was teruggehaald. En de Zuid-Amerikaanse voetbalbond CONMEBOL staat nu in ieder geval alle deelnemende teams toe om op het veld te warmen, blijkt uit een memo die naar de teams is gestuurd, aldus The Athletic .

Dat er publieke klachten nodig waren om dit voor elkaar te krijgen, blijft een grote schande voor de bond. Ondanks alle kwaliteit verdient het vrouwenvoetbal nu echt beter.