Denemarken | Met Pyt en fiets door Fjordlandet

Een elektrische fiets? Op het eerste gezicht lijkt dit niet echt logisch in een overwegend vlak land als Denemarken. Of toch niet? Wij zijn gevestigd op het Deense Oostzee-eiland Seeland in de regio Fjordlandet, waartoe ook de Isefjord, Holbaekfjord, Lammefjord en Roskildefjord behoren. En met Fjord klikt het natuurlijk wel. Hoge bergen zoals in Noorwegen wachten op ons niet, zeker niet bij het Roskildefjord. Er zijn vrij glooiende heuvelruggen, morenen uit de ijstijd, die het smalle kustmeer omsluiten. Later ontdekten we dat een e-bike nog steeds de moeite waard is.

Roskilde is met bijna 47.000 inwoners de op één na grootste stad van Seeland, op ongeveer een half uur rijden van Kopenhagen, en is bij velen bekend om zijn jaarlijkse muziekfestival. Het Roskildefjord is 40 kilometer lang en bestaat uit ongeveer 30 kleine eilanden en scheren. We verkennen het zuidelijke deel tussen Frederikssund en Roskilde, dat deel uitmaakt van het 170 vierkante kilometer grote nationale park Skjoldungernes Land, Land van de Schildjongens: Volgens een oude legende leefden hier ooit de afstammelingen van de mythische koning Skjold, een zoon van de vader van de goden Odin.

Koningen en Vikingen hebben hun sporen achtergelaten in het nationale park. Fietsgids Henrik Stricker van Hedeland MTB Tours neemt ons er mee naartoe. Voorafgaand vindt er op de parkeerplaats van het hotel in Roskilde een oefensessie voor e-bike-beginners plaats. Aha, de truc is om niet te hard te trappen zoals op een “normale” fiets, maar licht en met gevoel zodat je niet afremt. Het uitzicht op de bewolkte zomerhemel zorgde ervoor dat we regenjassen in onze rugzakken stopten. Een fietshelm wordt gedragen voor de veiligheid, en Lina Holm-Jacobsen van het Deense Verkeersbureau gebruikt een Deense tactiek: "Als iets niet lukt, zeggen we 'Pyt!'" en het met een glimlach wegwuiven. Het is een mix van: laat maar, laten we verdergaan of het vergeten!

Voor nu, de “Pyt!” (uitgesproken als: Pütt) wordt niet gebruikt tijdens onze tour. Gids Henrik leidt ons zonder problemen via fietspaden naar het centrum van Roskilde, tot aan de kathedraal. Sara Peuron-Berg wacht voor het gigantische gebouw en legt de belangrijkste feiten over het UNESCO-werelderfgoed uit: »De gotische kathedraal werd 800 jaar geleden gebouwd. Oorspronkelijk was het katholiek. Sinds de Reformatie in 1536 is het een Evangelisch-Lutherse kerk. In de imposante koninklijke grafkerk rusten minstens 40 heersers: van Koningin Margaretha I tot Christiaan V en Christiaan III, de eerste protestantse koning van Denemarken.

Niemand kan Roskilde negeren, zoals Peuron-Berg het beschrijft, ‘ook vanwege de Vikingen die over zee reisden.’ In de vroege Middeleeuwen werd er vaak over zee gehandeld. Door de ligging was Roskilde een van de belangrijkste steden van Denemarken, met het fjord als verbinding met de buitenwereld. Tot 1443 was het de hoofdstad van Denemarken en daarvoor een koninklijke stad die de Vikingen beschermde tegen aanvallers.

De Noormannen zijn het volgende doelwit. We rollen bergafwaarts naar het Vikingschipmuseum, direct aan het fjord. Smeden hameren in de open lucht, schepen varen zoals vroeger de haven binnen. Het lijkt erop dat dit ergens tussen 790 en 1070 na Christus was, toen de Vikingen leefden. Orlando West, die de prehistorie bestudeert, neemt ons mee naar vijf gereconstrueerde originele zeilschepen in het museum: "In 1060 werden ze met stenen tot zinken gebracht in de Roskildefjord om de toegang voor vijandelijke schepen te blokkeren. De resten werden in 1962 opgegraven."

Er waren 200 tot 300 van dergelijke schepen die helemaal naar IJsland of Noord-Amerika voeren. Vandaag gaan we niet zo ver, maar we zetten wel koers naar de Roskildefjord en roeien hard in een replica van een Vikingschip. Het begint te regenen. Gehuld in jassen laten we ons goede humeur niet bederven en ontwijken we met ons hoofd het zeildoek, soms naar links, soms naar rechts. De regen slaat in je gezicht. Meeuwen vliegen boven ons, eenden zwemmen naast ons, het water kabbelt tegen de houten reling. Een onbeschrijfelijk mooi gevoel van vrijheid. Natgeregend, maar vol van dansgeluk, komen we na een uur terug in de haven van Roskilde. De regen houdt meteen op. Ongelofelijk, maar – pyt!

We stappen over op elektrische fietsen en rijden vanuit Roskilde via de Panoramaroute. De route is 29 kilometer lang en loopt langs het fjord, door bossen, idyllische dorpjes, landbouwgrond, weilanden en dwars door het Nationaal Park Skjoldungernes Land. We leren er meer over van parkgids Mikkel Eeg, als we een paar dagen later met hem van het museum in Lejre, waar Odin, de vader der goden, als standbeeld staat, naar een stenen schip lopen.

Lejre was tijdens de Vikingtijd en de vroege ijzertijd ruim 500 jaar lang een koninklijke zetel, legt Mikkel uit. Hij leidt ons langs grazende koeien naar een weide waar enorme stenen verspreid liggen. »Dit is het voormalige stenen schip, een soort kerk. Hier zijn graven van nobele Vikingen met geschenken en hun slaven gevonden." Vervolgens toont hij ons de plattegrond van een koninklijke hal op een andere weide. Het is moeilijk voor te stellen hoe de imposante residenties van de koningen er in het echt uitzagen. Bezoekers kunnen door een replica van de koninklijke hal op de heuvels uit de ijstijd wandelen in "Sagnlandet Lejre" (Land van Legenden).

Maar terug naar de fietstocht langs het Roskildefjord. Via de panoramaroute bereiken we de »Sct. Hans Have Café. In de aangrenzende historische tuin worden al meer dan 200 jaar groenten en fruit verbouwd, vertelt directrice Tina Unger: "Zolang het psychiatrisch ziekenhuis in Sankt Hans bestaat." We wandelen door de bessen-, fruit-, thee- en gezondheidstuinen en tijdens de lunch proeven we ratatouille gemaakt van regionale en zelfgekweekte ingrediënten, vers zuurdesembrood en zelfgemaakte mayonaise. Chef Iben serveerde ons eten in een van de kassen van het café. Met de klimplanten boven ons, voelt het alsof we midden in de natuur zitten. Gezellig!

De volgende fietstocht begint net. Het Roskildefjord ligt naast ons en is binnen handbereik, totdat het uitgestrekte land plaatsmaakt voor bos. Ons wachten oneffen bosbodems en kleine hellingen. De panoramische route in dit ijstijdlandschap versmalt tot een voetpad dat bergafwaarts en over een klein houten bruggetje leidt. Daarachter wordt het zanderig, bochtig en glad. Oef, dat is goed gelukt! Of beter gezegd: Pyt! De frisse boslucht is goed voor de longen en het weelderige groen van de beukenbomen in het Boserupbos is goed voor de ogen. Het uitzicht vanaf de miniklif over de baai Kattinge Vig met het verlaten zandstrand maakt het helemaal af.

Het bos wordt dunner en we fietsen boven het fjord. In de verte grazen paarden bij het water, de wind waait over het land en langs onze neuzen. Een zeearend is nergens te bekennen. In plaats daarvan begint het weer te regenen en we fietsen snel naar Herslev bij Lejre.

Pyt, pyt, pyt! Binnen enkele minuten is de koele nattigheid verdwenen terwijl de hete koffie voor onze neus stoomt. Isabel Hansen verwelkomt ons in het kleine »Herslev Bryggeri«, dat in 2004 werd geopend. De in Neurenberg geboren dame is hier al drie jaar verantwoordelijk voor rondleidingen, evenementen en de eetzaal. Daarvoor werkte ze 20 jaar als schooldirecteur in de regio. “We produceren een miljoen liter bier per jaar”, zegt ze terwijl ze ons door de brouwerij leidt. "Dit is wat Carlsberg op een dag maakt."

De producten worden verkocht in de boerderijwinkel en aan klanten in Kopenhagen, waaronder restaurants met Michelin-sterren. "We brouwen van gemoute gerst van onze eigen velden en experimenteren met smaakvolle seizoensproducten: rozenbottels, kweeperen en asperges." Er zijn hooibier, appelbier, kerstbier en zelfs bieren met de smaken cacao, koffie en een vleugje drop verkrijgbaar. Wij proberen graag de eetkamer »Øl & Mad« uit, die is ingericht in een lichte, industriële stijl. Het aspergebier is uitzonderlijk, het favoriet is kweepeerbier.

De eetkamer is gevuld met opvallend goed geklede mensen. Komen ze allemaal van hun jacht, of komen ze uit het 100 inwoners tellende dorpje Herslev? "De meesten komen van buiten de stad en nemen de bus vanaf station Roskilde", zegt Hansen. "Elke eerste vrijdag van de maand nodigen wij u uit voor een biertje na het werk, en op de laatste vrijdag van de maand voor een gezamenlijke maaltijd." Soms zijn er ook concerten, zoals vandaag.

We hebben genoeg verkend en meegemaakt voor vandaag. Morgen bezoeken we het kleine, wilde natuurpareltje Møllekrogen, met kasteel Selsø op het schiereiland Hornsherred, vlak bij Skibby. Na 150 jaar inactief te zijn geweest, is het grotendeels gerenoveerd en heropend als museum en locatie voor klassieke concerten. Na het bezoek gaan we nog even langs bij ijssalon Hansen in Jägerspris. De oudste biologische ijssalon van Denemarken is meer dan 100 jaar oud en serveert de lekkerste smaken ijs. Geïnspireerd door deze uitzichten fietsen we terug naar Roskilde – in het romantische avondlicht (de zon is inmiddels zelfs tevoorschijn gekomen) en zonder al te hard te hoeven trappen, dankzij onze e-bikes en een “Pyt!” in het achterhoofd.

De reis werd ondersteund door Visit Denmark en Destination Sjælland .