Stoppen met roken: voor velen is de weg ernaartoe moeilijk.

Nicotinepleisters, een sterke wil, de sociale omgeving - wat helpt beslissend bij het stoppen met roken? Volgens deskundigen zijn vaak meerdere pogingen en steun van de mensen om je heen nodig. Statistisch gezien is een combinatie van nicotinevervangende therapie en ondersteuning – in speciale groepen of op andere manieren – het meest veelbelovend, zegt Marina Hinßen van het Berlijnse Charité.

Het Frankfurter Institut für Verslavingsforschung ondervroeg in 2022 bijna 6200 rokers en ex-rokers. Op de vraag wat hen hielp om te stoppen, noemden meer dan 2000 deelnemers hun wilskracht. Op de tweede plaats stond de steun vanuit de sociale omgeving. Voor slechts ongeveer 1.000 respondenten was nicotinevervangende therapie een doorbraak.

Uit het onderzoek bleek dat mensen die wilden stoppen met roken gemiddeld vier serieuze pogingen nodig hadden om te stoppen. Het omslagpunt was vaak een ziekte of, in het geval van vrouwen, een zwangerschap. Sommigen stopten ook met werken voor hun kinderen, kleinkinderen of partners. Een vaak aangehaalde motivatie was ‘slechte geur’.

De eerste stap is een datum om te stoppen met roken, zegt Gertraud Stadler van het Berlijnse Charité. Omstandigheden zoals een aankomende vakantie met een verandering van locatie zijn nuttig. “Alles wat helpt om gewoontes te doorbreken.”

De eerste paar dagen kunnen gepaard gaan met ernstige ontwenningsverschijnselen. Sociale steun, aanmoediging en lof zijn in deze tijd belangrijk, legt Stadler uit. Ook voor de partner is dit geen gemakkelijke periode, aangezien de persoon die rookt erg prikkelbaar is en ook fysieke klachten zoals zweten vertoont.

Afleiding en wandelingen zijn nuttig. Nicotinepleisters en -kauwgom kunnen helpen de gewoonte los te koppelen van het oude gedrag en de nicotine geleidelijk af te bouwen, zegt Stadler.

Veel deelnemers aan het onderzoek in Frankfurt vonden vervangende gedragingen nuttig: naast eten en sporten werden bijvoorbeeld ook ‘vijf push-ups doen als ik zin heb om te roken’ en ‘de asbak ruiken’ genoemd.

Samen roken is moeilijk te vervangen. Deelnemers aan het onderzoek noemden vaak rituelen die gepaard gaan met het pakken van een sigaret: rookpauzes op het werk of het ontmoeten van andere rokers in een café bijvoorbeeld.

Uit de analyse van Frankfurt blijkt dat ‘gedragsaspecten, met name langdurige gewoonten en situaties met een triggerfunctie, aanzienlijk belangrijker zijn voor het in stand houden van rookgewoonten dan manifeste symptomen van verslaving.’

Nee, zoals Hinßen zegt: bijna iedereen slaagt er op een gegeven moment in om te stoppen met roken. "Als ik echt mentaal vrij en onafhankelijk wil zijn, dan kan dat natuurlijk door alles te vervangen door iets positiefs en door echt mijn structuren en gewoontes te veranderen." Gedragsmatige benaderingen zijn belangrijker dan de focus op nicotineverslaving.

Ook officiële voorschriften spelen hierbij een rol. In Australië is roken bijvoorbeeld op veel openbare plaatsen verboden en moeten mensen afstand houden van de ingangen. “Deze sociale maatregelen zijn eigenlijk het meest effectief”, zegt Stadler. Dan zou het voor rokers gemakkelijker zijn om minder te roken in openbare ruimtes en rookvrij te worden.

Er is geen eenduidig ​​antwoord op deze vraag, zegt Hinßen, teamleider van het rookpreventieproject ‘nachvorn’. Statistisch gezien is de kans op succes iets groter als u stopt met het roken van tabakssigaretten met behulp van een e-sigaret met nicotine dan zonder. Een groot deel van hen blijft echter bij de e-sigaret en is in feite van hun verslaving af: de nicotineafhankelijkheid blijft bestaan. En: Volgens de eerste onderzoeksresultaten hebben e-sigaretten ook gevolgen voor de gezondheid.

Hoewel de hoeveelheid vervuilende stoffen in e-sigaretten over het geheel genomen lager is dan in gewone sigaretten, tasten ze nog steeds de luchtwegen aan en vormen ze een belasting voor het cardiovasculaire stelsel, aldus Hinßen. Daarnaast komen er bij het verdampingsproces stoffen vrij waarvan de effecten op de gezondheid nog nauwelijks bekend zijn, omdat er nog geen langetermijnstudies zijn uitgevoerd.

Stadler voegt toe dat de impact op het milieu lager is bij vapen. Verwacht wordt dat de lagere hoeveelheid kankerverwekkende stoffen ook zal leiden tot minder longkanker en minder andere vormen van kanker, en tot minder cardiovasculaire stress. Tegelijkertijd is niet bekend of andere stoffen ook verhoogde risico's met zich meebrengen. "Als het gaat om het trivialiseren van e-sigaretten, moeten we zeker een groot vraagteken plaatsen."