Kameraad Shakespeare | De beesten aan het werk zien

Het populaire theater, zoals Shakespeare het beoefende, moest concurreren met het overvloedige entertainmentaanbod van zijn tijd. Moord en intrige, obsceen en grofheid zijn dan ook geen toeval in zijn toneelstukken. In Londen, tevens de hoofdstad van de misdaad, wist men hoe men zich moest vermaken: men kon als toeschouwer executies bijwonen of een van de talloze pubs bezoeken.

Het theater, als uitgaansgelegenheid, concurreerde echter vooral met bordelen en arena's die voor de berenjacht werden gebruikt. Wat een bordeel is, beste lezer, hoef en zal ik u niet uitleggen. In de zogenaamde Beargarden in het 16e- en 17e-eeuwse Londen werden beren en stieren voornamelijk door vechthonden bejaagd voor een geïnteresseerd publiek. Het spreekt voor zich dat de gevolgen behoorlijk bloederig waren voor de dieren. Maar ook toeschouwers verloren af ​​en toe het leven.

En net zoals kameraad Shakespeare in deze periode drama en theater een enorme impuls gaf – met effecten die tot op de dag van vandaag voortduren – zo verfijnden ook de uitvoerders van deze beestachtige spektakels de dramaturgie van hun optredens. Zo lieten ze eerst drie beren achter elkaar temmen, waarna voor de verandering een paard de arena in mocht, waar ook dat paard werd opgejaagd. De stierenjacht volgde al snel. Vervolgens zorgden artiesten voor vermaak met dans en gevechten, improvisatie en goocheltrucs. Het hoogtepunt was een vuurwerkshow.

Dergelijke avonden van vermaak zijn in talloze variaties vastgelegd. Er is zelfs sprake van een paard met een aap op zijn rug die wordt achtervolgd. Geconfronteerd met zo'n aanbod moest theaterondernemer Shakespeare iets bijzonders verzinnen.

Er wordt niet alleen beweerd – het is ook overduidelijk – dat theater vandaag de dag zijn vroegere betekenis heeft verloren. En in de zee van (massa)media raken podiumkunsten regelmatig de weg kwijt. Netflix wordt vaak als de grootste vijand genoemd, maar de crisis van het theater bestaat al jaren vóór de streamingdienst.

Als je op zoek bent naar de berenjacht van onze tijd, vind je die snel elders. De drang om bloedige gebeurtenissen vanaf een (meestal) veilige afstand te aanschouwen en de hebzucht naar nieuwe aanslagen, zonder analyse, hebben nog steeds aanhangers. In de crisistijdschriften van "Spiegel Online", "Bild", "Zeit" en al die andere kranten die zich richten op de nieuwsgierigheid van het publiek, kun je raketaanvallen binnen enkele minuten volgen. In Oekraïne en Rusland, in Israël, Iran en Gaza worden de doden geteld en direct doorgegeven aan het online publiek ter informatie.

Maar maakt dat je slimmer, of in ieder geval gevoeliger? Ik lees liever iets anders: bijvoorbeeld "Troilus en Cressida".